Haziran ayındaki “yaz gün dönümü” birçok kültürde kutlanır. İskandinav kültürü de bunun bir istisnası olmamıştır. Başlarda pagan köklerine bağlı olan İskandinavya’daki yaz gün dönümü festivali, ulusların Hıristiyanlığa geçmesinden sonra Yahya Peygamber ile ilişkilendirilmiştir.
Etkinlikler arasında çok az veya hiç fark olmaksızın, tüm İskandinav ülkelerinde her yıl Haziran ayı sonlarında yaz gün dönümü kutlanır. Bu eski festivali kendi tarzımızda yüceltmek için İskandinav sanatçılarının yaz gün dönümü konu edinen birkaç tablosuna göz atalım.
1880’de Norveç’te doğan Nikolai Astrup, 1926 tarihli resminde dağlar arasında bir yaz gün dönümü gecesini tasvir ediyor. Norveç yerlilerinden olan Astrup, eserlerinde memleketi Jølster’ın günlük yaşamını tasvir etmekten keyif almıştır. Benzer şekilde, bu resimde, Jølster’e benzer bir kır ortamında, insanlar yaz gündönümünü büyük bir şenlik ateşi ile kutluyorlar. Pagan köklerine bağlı olarak, şenlik ateşi yakma geleneği çoğunlukla Norveçliler tarafından benimsenmiştir. Eski zamanlarda olduğu gibi, ateşin insanları cadılardan ve kötü ruhlardan koruyacağına inanılıyordu. Astrup’un karanlık ortamda canlı ateş renkleri kullanması bu geleneğin mükemmel bir temsilidir.
Anders Zorn 1860 yılında İsveç’te doğdu. Ressam, oymacı ve heykeltıraş olan Zorn aynı zamanda İsveç’in en seçkin sanatçılarından biriydi. Yukarıdaki resimde sanatçı, geleneksel yaz gün dönümü dansını canlandırmıştır. Geleneksel köylü kıyafetleriyle mayıs bayramında süslenen çiçekli direğin yanında birkaç koreografiyle dans etmek İsveçlilerin uzun süredir takip ettiği bir gelenektir. Zorn’un bu Empresyonist çalışması, bu geleneği mükemmel şekilde dengelenmiş sıcak renkler ve yumuşak, kolay fırça darbeleriyle tasvir etmiştir.
İsveçli ressam Kilian Zoll, 1818’de İsveç’te doğdu. Ressam olduğu kadar grafik sanatçısı da olan Zoll, Duesseldorf okulunun sanatsal tarzını benimiştir. Resim yaparken genellikle daha koyu renklere yönelen sanatçı, eserlerinde gündelik hayatı konu edinmiştir. Örneğin, Rattvik’te Yaz Gün Dönümü Dansı tablosunda kutlamaları büyük bir çerçeveden tasvir ediyor. İsveç direği (çiçekli direk), dans eden insanlar ve oyun oynayan çocuklar, köyün şenlikli ortamına dair neşeli bir fikir sunuyor.
Grafik sanatçısı ve ressam olan Emil Lindgren hakkında ne yazık ki çok fazla bilgi bulunmamaktadır. 1866’da İsveç’in Stockholm kentinde doğmuştur. Eserlerinin çoğu, tenha mekanlarda ve ev ortamlarında olan genç orta sınıf kadınları içerir. Yaz Gün Dönümü tablosunda ise konu olarak sanatçı, kutlamaların önemli bir bölümü olan hazırlığı betimler. Tabloda, birkaç kişinin kutlama için süs eşyalarının yapımına katkıda bulunduğu ortak bir olayı resmetmiştir. Çalışmalarında alışılmadık olan açık ve canlı renkleri kullanan Lindgren, bu eski bayram geleneğinin getirdiği kolektif ruhu yansıtıyor.
Danimarkalı ressam P. S. Krøyer, 1851’de Norveç’in Stavanger kentinde doğdu. Skagen Ressamları‘nın bir üyesi olarak, hayatının çoğunu küçük Skagen kasabasında geçirdi.
Eserlerinin çoğu, Skagen’in insanları, günlük hayatı ve özel olaylarını içeriyor. Benzer şekilde, bu 1906 yapımı resmi Skagen Sahili’nde Yaz Gün Dönümü Şenlik Ateşi‘nde de sanatçı, Danimarka’da yaz gün dönümünü kutlamanın bir temsilini diğer adıyla Sankt Hans Aften’i betimlemiştir. Skagen yerlilerinde her zaman olduğu gibi, kasaba halkının kutlamalar için sahilde toplandığı tasvir edilmekte. Beklendiği gibi, büyük şenlik ateşi işin merkezinde. Giyinip kuşanmış ve heyecanlı insanlar, genellikle yazın başlangıcı arifesi kutlamalarında söylenen bir Danimarka ilahisi olan Midsommervisen’i söylemeye hazırlanırken resmedilmiştir.
BONUS: Bu, sinemada gerilim sevenler için. Ari Aster’ın 2019 filmi Midsommar, gizem, gerilim ve korkunun harika bir birleşimidir. Film, İsveç’teki pagan tatili kutlamalarına tamamen farklı bir bakış açısı sunuyor. Kutlamaları bir pagan kültünün parçası olarak tasvir eder ve 18 yaşından büyük kişiler için önerilir. Fragman:
