Çağdaş sanatçılar, şaheserler, müzayedeler ve milyon dolarlık teklifler. Yapılan müzayedelerde, sanat eserleri milyon dolarlara satılmakta. Bu yazımızda yaşayan sanatçılar tarafından yapılmış dünyanın en pahalı sanat eserleri listesini derledik!
Çeviren: Betül Kap
“Müzayede” kelimesini her duyduğumda aklıma En İyi Teklif (2013) filmi gelir ve kafamda hemen düzinelerce soru belirir: Bir sanat eserine “pahalı” statüsünü veren nedir? Sanatın fiyatına ve gerçek değerine kim karar veriyor? Günümüz dünyasında daha önemli olan şey hangisidir: Sanat eserinin estetik değeri mi yoksa sanatçının kültürel geçmişi mi? Eserin özgünlüğünü ve eşsizliğini, doğal olarak pahalılığını belirleyen şey göze güzel gelerek oluşturduğu öznel duygu mu yoksa bir grup sanat eleştirmeninin yorumları mı? Her şeyden önce, sanatın değerini yargılamak ve karşılaştırmalar yapmak mümkün mü? Bunlar gerçekten zor sorular ve doğrusu kendime sık sık soruyorum.
Sanat müzayedelerine gelince, bir sanat eseri satın almak isteyen koleksiyonerler için iki büyük sezon var: Mayıs ve Kasım sezonu. Philips, Bonhams gibi müzayedelerin yanı sıra Christie’s ve Sotheby’s müzayedeleri de oldukça popüler. Tüm bu müzayede evleri satışlarının çoğunu New York’ta yapıyor ve burada özel koleksiyonların açık arttırmasına katılmadan önce Empresyonist, Modern, Post-War ve Çağdaş sanat eserlerini sergilerde görebiliyorlar.
Şimdi, yaşayan sanatçıların eserleri arasında en az pahalı olandan en pahalı olana doğru hazırladığımız listeyi görelim.
10. Damien Hirst – Lullaby Spring: 19.3 Milyon Dolar
2002 yılında İngiliz çağdaş sanatçı Damien Hirst, Lullaby Spring adlı çalışmasını ortaya koydu. Bu eser sembolik olarak Four Seasons olarak adlandırılan ve eczacılıkta kullanılan dört paslanmaz çelik dolaptan oluşan serinin bir parçasıdır. Her dolap aynı biçimsel yapıya sahipken, her biri dar raflar boyunca geometrik hassasiyetle dizilen hapların çeşitliliği ve rengiyle farklılaşır. Lullaby Winter’da haplar, sert kış aylarına göre ağırlıklı olarak kirli beyazken Lullaby Spring’de Hirst, yenilenen yaşamın alegorik bir kutlaması olarak parlak renkli tablet ve kapsüllerden oluşan bir polikrom sunar. Haziran 2007’de Damien’ın bu eseri Sotheby’s müzayede evinde 19,3 milyon dolara satılmıştır.
9. Peter Doig – Swamped: 20 milyon dolar
Peter Doig’in esrarengiz resimleri, figüratif ve rüyayı andıran tasvirlerin büyüleyici birleşimiyle ünlüdür. Mayıs 2015’te İskoç doğumlu bu ressam, başyapıtını Christie’s müzayede evinde 20 milyon dolara satmayı başarmıştır.
Yazarın söylediği üzere 1990 yılında yapılmış olan Swamped, ay ışığının aydınlattığı, ortasında gizemli beyaz bir kano bulunan bir lagünün büyüleyici atmosferini yakalamaktadır.
8. Jeff Koons – Hanging Heart (Magenta/Gold): 23,6 milyon dolar
Paslanmaz çelikten yapılmış ve ilgi çekici görünmesi için pembe renge boyanmış olan Hanging Heart, 2,7 m boyunda ve bir tondan fazla ağırlığa sahip olmasına rağmen ilginç bir şekilde balon gibi hafif görünmeyi başarmaktadır. Amerikalı sanatçı Jeff Koons, bu eserin 5 farklı rengini yapmış ve görseldeki pembe olanı, 2007’de Sotheby’s’ Kasım müzayedesinde 23,6 milyon dolara satılmıştır.
7. Lucian Freud – Benefits Supervisor Sleeping: 33.6 milyon dolar
1995 yılında yapılmış olan Benefits Supervisor Sleeping adlı eser, bir kanepeye uzanmış olan yaklaşık 127 kiloluk bir kadını tasvir eden bir yağlı boya tablodur. Bu eser, sanatçının “Koca Sue” dediği Sue Tilley’in gerçek bir portresidir. Lucian Freud, ünlü bir İngiliz ressam ve ressam olmasının yanı sıra Sigmund Freud’un torunu olarak da tanınır. Kariyerinin ilk yıllarında daha çok portrelere odaklanmış ve Alman Dışavurumculuğu ve Sürrealizm’den etkilenmiş olsa da 1990’ların ortalarından itibaren bu resmin de yer aldığı bir dizi devasa çıplak portreler yapmıştır. Bu tablo mayıs 2008’de tablo Christie’s adlı müzayedesinde 33,6 milyon dolara satılmıştır.
6. Gerhard Richter – Abstraktes Bild (809-4): 34.2 milyon dolar
Buradan itibaren, Abstraktes Bild (809-4) ile başlayarak Dresden doğumlu sanatçı Gerhard Richter’in Abstrakte Bilder serisinde kullandığı ilginç tekniğe hayran olabileceğiniz resimlerinden bazılarını inceleyeceğiz. Bu soyut resim, Richter’in tümü 1994 yılında oluşturulmuş dört parçalık anıtsal serisinin ikinci eseridir. Sanatçının en ünlü soyutlama döneminden kalma Abstraktes Bild (809-4) tablosu, rock efsanesi Eric Clapton tarafından 2011 yılında satın alınmış ve on bir yıl sonra Sotheby’s Ekim müzayedesinde 34,2 milyon dolara satılmıştır. Bu seri Richter için profesyonel anlamda büyük bir zaferdir.
5. Gerhard Richter – Domplatz, Mailand: 37.1 milyon dolar
Richter’in bir başka resmi olan Domplatz, Mailand adlı tablo, İtalya’nın Milano kentindeki Piazza del Duomo’yu (Katedral Meydanı) tasvir eder. 1968’den kalma 3×3 metre büyüklüğünde devasa tablo, sanatçının savaş sonrası yıllarda Düsseldorf Sanat Akademisi’nde uygulamaya başladığı fotoğraf boyama tekniğinin olağanüstü bir örneği olarak kabul edilir. Tablo, Mayıs 2013’te Sotheby’s bahar müzayedesinde 37,1 milyon dolara satılmıştır. Richter’in hayatından ve sanatsal kariyerinden ilham alan harika bir film seyretmek isterseniz bu fragmana bakabilirsiniz.
4. Gerhard Richter – Abstraktes Bild (599): 44.5 milyon dolar
En pahalı sanat eserleri listesinden sırada 1986’da oluşturulmuş Abstrakte Bilder serisinden bir şahesere daha var. Bu eser olağanüstü renk gücü ve muhteşem ışık efektleriyle Şubat 2015’te Sotheby’s müzayedesinde 44,5 milyon dolara satılmıştır. Nefes kesici bir yağlı tablo olan eserin üzerinde şöyle bir katalog notu vardır:
“Richter’in resmi, duyu ve anlamsızlığın esrarengiz kesişim noktasını keşfe çıkıyor. Resimleri, gerçeği söylemesi imkânsız olan bir şey olarak çevreliyor: temsil edilemeyen şey olarak.”
3. Jeff Koons – Balloon Dog (Orange): 58.4 milyon dolar
Jeff Koons’un Orange Balloon Dog adlı eseri, Balloon Dog serisinin ilk parçalarından biridir ve serideki her köpek ayna ile parlatılmış paslanmaz çelikten yapılmıştır ve her biri yarı saydamdır. Balon köpeğin görüntüsü çocukluk, doğum günü partileri, bayram etkinlikleri ve eğlenceli anların neşeli çağrışımlarıyla bağlantılıdır. Bu eser 12 Kasım 2013 tarihinde, New York’ta düzenlenen Christie’s Post-War and Contemporary Art Evening Sale adlı müzayedede tahmininin üzerinde bir fiyatla 58,4 milyon dolara satılmıştır.
2. David Hockney – Portrait of an Artist (Pool with Two Figures): 90.3 milyon dolar
İngiliz sanatçı David Hockney’nin bu pop art tablosu, 15 Kasım 2018’de New York City’deki Christie’s müzayedesinde, müzayedenin dokuzuncu dakikasında bilinmeyen bir alıcıya 90,3 milyon dolara satılmıştır. Hockney, 1964’te ilk kez Kaliforniya’yı ziyaret ettiğinde havuz resimlerinin ilkini yapmış ve yüzme havuzu, resimlerinde yinelenen temalardan biri olmuştur. 1972’de tamamlanan bu çalışma, Hockney’in 1960’ların sonu ve 1970’in başlarına ait resimlerinin iki ana temasını bir araya getirir: yüzme havuzu ve çift portre. Su altında yüzen adam sanatçının kendisi, havuzun kenarında durarak yüzücüyü izleyen adam ise Hockney’in eski sevgilisi ve ilham perisi Peter Schlesinger’dır. Arka plan için ilham kaynağı Kaliforniya olsa da tablo Güney Fransa’daki Saint-Tropez yakınlarını tasvir eder.
1. Jeff Koons – Rabbit: 91.1 milyon dolar
Evet, paslanmaz çelikten yapılmış parlak bir Tavşan heykeli, yaşayan bir sanatçı tarafından bir müzayedede satılan en pahalı eserdir. Bu kocaman tavşan elinde, yuvarlak gövdeye ve yüze bir kontrpuan görevi gören minik, keskin bir havuç tutar. Daha önce bahsettiğimiz Jeff Koons tarafından 1986’da yapılmış ve Mayıs 2019’da Christie’s’de açık artırma rekorunu kırarak 91,1 milyon ABD Doları karşılığında satılmıştır. Pek çok insan ve sanat eleştirmeni, Tavşan’ın bir kitsch veya bir oyuncaktan başka bir şey olmadığını iddia etse de bu çalışma, koleksiyon çevreleri arasında sadece Koons eserlerinin mihenk taşı olarak görülmekle kalmayıp aynı zamanda 21. yüzyılın kültürel bir simgesi haline de gelmiştir.
En pahalı sanat eserleri listesinde birinci sıraya yerleşen bu eserden sonra herkes gelecek müzayedelerde satılacak bir sonraki rekor başyapıtı ve sanatçısını bekliyor. Soyut bir resim, bir heykel veya bir enstalasyon görecek miyiz? Bu kaotik zamanlarda performans, vücut sanatı veya hatta Maurizio Cattelan’ın Muz’u gibi bir fikrin somutlaştırılmasını ele alan yeni sanat biçimlerinin müzayedeye çıkması mümkün müdür? Kim bilir? Kesin olarak bildiğimiz bir şey varsa o da müzayede evlerinin ve sanat dünyasının dünya çapındaki izleyicilerini şaşırtmaktan vazgeçmeyeceği.
