Meşhur aşk hikâyeleri edebiyatın vazgeçilmez konularındandır. Bu hikâyelerde; ayrılık, fedakârlık ve tutku gibi konular önemli bir konuma sahiptir. Fakat çoğunda, Daphnis ve Chloé hikâyesindeki karakterlerin arasındaki gibi saflığa, sadeliğe ve içtenliğe rastlanılamaz. Tablolara Yansıyan Aşk serisinin yeni aşkı olarak Daphnis ve Chloé’yi seçtik. Longus’un büyüleyici yazma stilinin, karakterlerin arasındaki kekik ve deniz kokulu aşkın farklı çağlardaki ressamlar tarafından nasıl yorumlandırıldığını derledik.
Çeviren: Ayşenur Depe
Arthur Lamon, The Wooing of Daphnis, 1881, Tate Britain, London, UK.
“πάντως γὰρ οὐδεὶς ἔρωτα ἔφυγεν ἢ φεύξεται, μέχρις ἂν κάλλος ᾖ καὶ ὀφθαλμοὶ βλέπωσιν.”
Anlamı:
‘’Muhakkak kimse vazgeçmedi aşktan ve vazgeçmeyecek de
Güzellik var olduğu ve gözler görebildiği sürece.’’
Ne Nedir, Kim Kimdir
Bilim insanlarına göre Longus, Midilli Adası (Lesbos) doğumlu, MS 2. ya da 3. yüzyılda yaşamış Yunan yazardır. Pastoral türündeki düzyazısı Daphnis ve Chloé’de; okuyucu Pan, Nymph ve Eros tanrılarının kutsadığı iki âşıkla karşılaşır. Düzyazı, karakterlerin doğadaki hayvanlar tarafından emzirilmesiyle başlar. Daphnis bir keçi, Chloé’yse bir koyun tarafından emzirilir. İki sene aralıkla iki farklı çoban tarafından bulunan karakterler gizemli nesnelerin etkisi altındadır. Kader ağları birbirlerine bağlıdır ve âşıklar birlikte birçok engeli aşarak büyürler. Gerçek aileleri ve tanrıların onları koruma sebebi kitabın ilerleyen kısmında açıklanır.
Pierre Cabanel
Pierre Cabanel (1838- 1918) Montpeiller doğumlu Fransız ressamdır. Tabloda Chloé’yi; Daphnis’in kucağında oturmuş, kaval çalarken hayli samimi bir şekilde görürüz. Kitapta, Daphnis’in Chloé’ye kaval dersleri verdiği yazılıdır, Cabanel de tablosunda bunu betimlemek istemiştir. Chloé yalnızca kaval çalmaya odaklanmışken Daphnis gözlerini Chloé’ye dikmiştir. Chloé hoş mavi elbisesi ve papatyadan tacıyla tablonun, tıpkı Daphnis’in de gözünde olduğu gibi odak noktası gibi gözükmektedir. Sağ ayağının ve tüm bedeninin duruşu, Chloé’nin Daphnis’in yanında ne kadar rahat olduğunu göstermektedir.
Aynı zamanda sol tarafta biri keçi diğeri koyun çobanı olan Daphnis’in ve Chloé’nin mesleklerini sembolize eden keçi ve koyunları görürüz. Sağ tarafta Pan büstünü ve hemen altında da Daphnis ve Chloé’nin suya yakın bir yerde olduğunu işaret eden su kamışlarını görürüz. Su kaynağının bulunduğu bir mağaranın girişinde oturduklarını farz etmek yanlış olmaz. Longus’un kitapta da tarif ettiği gibi bu mağara Chloé’nin doğduğu yeri simgelemektedir.
Peder Severin Krøyer
Peder Severin Krøyer 19. yüzyılda yaşamış Danimarkalı Empresyonisttir. Krøyer’in tablosunda ana karakterlere baktığımızda ilginç bir şekilde Empresyonizmin temel özelliklerinin yansıtılmadığını görüyoruz. Özellikle bu tablo Daphnis ve Chloé’nin resmedildiği tablolar arasında en az bilinenler arasındadır. Bu sefer bir önceki tabloda gördüğümüzün tam tersini görürüz. Daphnis kavalını çalmaktayken Chloé ona bakmaktadır. Cabanel’in tablosunun aksine bu tabloda odak noktası Daphnis’tir, zaten Chloé’nin yüzü tabloda gösterilmemiştir.
Fakat Chloé’nin hoş bedeninin, dikkatleri odak noktası olarak çekmek için gayet yeterli olduğunu söyleyenler de olacaktır. Yine Chloé’nin ayaklarının ve ellerinin konumu, gayet huzurlu bir an geçirdiğini göstermektedir. Aynı zamanda çiftin oturduğu kayalığın üzerinden doğru Midilli adasının pastoral güzelliğine de tanık oluruz. Ege denizi, koyunlar ve çiçeklerin de eklenmesiyle Longus’un anlattıklarının tabloda başarılı bir şekilde yansımasını görürüz.
Paris Bordone
Paris Paschalinus Bordone, özellikle dinî ve klasik temalardan etkilenen son dönem Rönesans ressamıdır. Antik Yunan mitleri ve efsaneleri ile ilgili sayısız tablo yapmıştır. İlk başlarda tablodaki çiftin kim olduğuna dair tartışmalar olsa da genel kanı tablonun Daphnis ve Chloé’yi tasvir ettiği yönünde olmuştur. En belirgin özellik Chloé’nin tuttuğu kaval olmuştur. Nitekim çok az eserde Longus’un bahsettiği müzik aleti ile bütünleşmiş çift vardır. Diğer bir belirti ise Eros’tur. Şiirde Philetas şöyle der:
‘’Sen evlat, aşka adanmışsın ve aşk da senin ardında dolaşmakta.’’
Bu satır tablonun Sembolizmle; Eros’un veya Aşk tanrısının başlarına defne tacı kondurması dolayısıyla uyum içinde olduğunu göstermektedir. Aynı zamanda Bordone, çiftin yakınlığını Daphnis’in Chloé’nin elbisesini hafifçe çekme hareketiyle resmetmiştir.
Arthur Lamon
Son olarak 19. yüzyılın gözde ressamlarından Arthur Lamon’ın Daphnis ve Chloé versiyonu var. Pastoral çalışmalarıyla bilinen Lamon için Longus’un karakterlerini resmetmek neredeyse bir zorunluluk olmuştur. İlk bakışta tabloda ne keçi ne de koyun görürüz ve ressamın hata yaptığını sanarız çünkü ne Daphnis ne de Chloé inek çobanıdır. Lakin aslında Lamon, çok güzel bir nokta yakalamıştır. Bu inekler Chloé’nin dikkatini çekmek için Daphnis ile rekabet eden, Chloé’nin sevdalısı inek çobanı Dorcon’ın inekleridir.
Kitabın ilerleyen sayfalarında Dorcon korsanlar tarafından öldürülür ve ineklerini Chloé’ye bırakır. Dorcon, son nefesinde;
‘’Lakin biricik Daphnis’ini kurtarmalısın, öcümü almalı, onları tarumar etmelisin.’’ der.
Ne harika biri, değil mi? Şimdi aklınıza Chloé Daphnis’i korsan gemisinden ineklerle kurtarabildi mi sorusu gelecektir. Bunun için Longus’un dünyasına giriş yapmanızı, Daphnis ve Chloé’nin hikâyesini okuyarak Midilli adasını ziyaret etmenizi öneririz.
