Sanat tarihi, uluslararası ticaret borsalarında, milletlerin ve kültürlerin birbirine karışmasında her zaman aracı olmuştur. El yazmaları, sanat eserleri, süs eşyaları, mücevherler, ev eşyaları… Hepsi sınırları geçmiş ve her zaman vardıkları yerde (hemen olmasa bile) önem arz etmişlerdir. Bugün sizlere, Rönesans tablolarında yerini alan, bu kültürel değişimin bir örneği olan Osmanlı halılarını göstermek istiyoruz.
Holbein Halısı
Alman / İsviçreli ressam Holbein tarafından tasvir edilen tüccar Georg, “Doğu”dan çeşitli lüks malları Avrupa’ya ithal edenlerden biriydi. Masanın üzerinde, halıdan başlayarak, anahtarlar, ziller ve küresel bir kap (rafta asılı), kaz tüyü, mürekkep, kum, balmumu diskleri ve mühür ile kalaylı bir yazı kağıdı bulunmaktadır. Ayrıca bir çift makas, masa saati ve şık Venedik camından yapılmış vazo görüyoruz. Venedik, Doğu ile Avrupa’yı birbirine bağlayan Rönesans şehirlerinden biriydi ve bu nedenle Bellini veya Lotto gibi birçok Venedikli ressam, çoğu kez eserlerine sadece halıları değil, çeşitli doğuya özgü unsurları da katmışlardır.
Ancak, trend olarak yayıldığında, 14. yüzyılda çoktan başlamış olmasına rağmen halı boyayanlar yalnızca Venedikliler değildi. Aşırı detay ve gerçekçilik, 19. yüzyıldan itibaren, hangi tür halıların Avrupa’ya ulaştığını görmek için bilginlere imkan tanımış oldu. Bu nedenle, resimler, o zamandan beri halıları tanımak ve sınıflandırmak için kullanılmış olan tarihi belgeler olarak işlev görmeye başladı. Örneğin, yukarıdaki halı resmi “Holbein tipi” olarak adlandırılır, çünkü kırmızı zemin üzerine elmaslardan oluşan (her biri geometrik bir desen içerir) ritmik geometrik bir desene sahip halı kategorisini temsil eder.
Lotto Halısı
Kırmızı bir zeminde, sarı renkte stilize bitkisel arabesk motiflerle tasarlanmış halı, İtalyan Rönesans ressamından sonra “Lotto” olarak adlandırılmıştı. Mavi ve beyaz kenar, Kufi denilen bir hat stilinden türemiştir, ancak buradaki el yazısı değil, stilize bir süslemedir.
Ghirlandaio Halısı
Ghirlandaio halıları, kenarlarından eğrisel tasarımların ortaya çıktığı ve genel bir elmas şekli oluşturan bir kare içine işlenmiş olan merkezi sekizgen bir madalyonun tipik tasarımını sergiler.
Memling Halısı
Şimdi sizin için alıştırma zamanı: Aşağıdaki halı neden bir Memling halısı? Bu tür bir halı için hangi özellikler ayırt edici?
Bir dahaki sefere Rönesans resmine baktığınızda, bir halıya dikkat etmeye çalışın. Halıların duvarlara asıldığı ya da masa örtüleri olarak kullanıldığı çok sayıda Hollanda, Alman, İtalyan resimleri bulunmaktadır. Halılar her yerdeler!
Kaynakça:http://www.dailyartmagazine.com/ottoman-carpets-in-renaissance-paintings/
