İstanbul’da doğup büyüyen ve şu anda Los Angeles, Kaliforniya’da yaşayan medya sanatçısı Refik Anadol, veri bilimi ve yapay zeka kullanarak verileri birer sanat eserine dönüştürüyor. Medya sanatçısı olarak yolculuğuna “Makinelere hayal kurdurabilir miyiz?” sorusunu sorarak yola çıktı. Anadol, 21. yüzyıl hikayeleri oluşturmak için ışığı, veriyi ve makine zekasını bir araya getiriyor. Görsel bir şov için hazır mısınız?
Refik Anadol, bir makineye bilinç verme fikrinden yola çıkarak tüm çalışmalarını son derece yetenekli uluslararası mimar, tasarımcı ve mühendislerden oluşan bir ekiple gerçekleştiriyor. Şimdi, makinelerin bilinçli varlıklar olduğunu veya hayal edebileceklerini düşünmek biraz kafa karıştırıcı gelebilir. Peki bu ifade ile Anadol tam olarak ne anlatmak istiyor?
Bir örnek vermek gerekirse, sanatçının WDCH Dreams adlı projesini oluşturma şekline bakmakla başlayalım. Anadol, orkestranın Walt Disney Konser Salonu’nda sahne aldığı tüm etkinliklerin yerini tespit etmek için Los Angeles Filarmoni Orkestrası’nın dijital arşivlerinde arama yapma fikrini ortaya attı. Bu 45 terabayt değerinde veri anlamına geliyordu. Anadol ve ekibi daha sonra bu verileri, benzer ama yeni bir görsel dizisi ortaya çıkarmak için arşivlenen görüntüleri rastgele karıştıran ve eşleştiren bir “bilgisayarlaşmış zihin” aracılığıyla geliştirdi.
Refik Anadol, Sonsuz Uzay, 2019, Artechouse, Washington, ABD.
Refik Anadol, Sonsuz Uzay, 2019, Artechouse, Washington, ABD.Bu süreç, rüya görmemizle aynı şekilde işler. Rüyalarda bilinçaltımız, anılarımızdan, “arşivimizden” rastgele insanları ve olayları alır ve onları yine anılarımızdan rastgele ortamlarda bir araya getirir. Bu nedenle, bir rüyada annenizi, ıssız bir adada, ortaokul aşkınızla birlikte, ip atlayan bir grup uzaylıyla birlikte, kizomba dansı yaparken görmeniz mümkündür.
Tüm bu görüntüler / kavramlar / fikirler kişinin hafızasından kaynaklanıyor olabilir, ancak beynin ayrı bölümlerinde yer almaları çok olasıdır. Bununla birlikte, kişinin rüyasında, bilinçaltı bunları karıştırıp eşleştirebilir ve bir araya getirebilir. Anadol, arşivlerden rastgele görüntüler alıp bir araya getirerek yeni ve heyecan verici görseller oluşturuyor. Her türlü veriyi görsel ve işitsel malzemeye dönüştürerek devasa binaların cephelerine veya yüksek çözünürlüklü ekranlardan yararlanabileceği herhangi bir yere yansıtıyor.
Aklımızda canlandırabilmek için hadi bir kaç örneğe bakalım!
Walt Disney Konser Salonu Hayalleri (WDCH Dreams)
Refik Anadol, WDCH Dreams, 2018.
Refik Anadol, WDCH Dreams, 2018.Refik Anadol ve ekibi, bu projeyi oluştururken 100 yıllık tarihini onurlandırmak için Los Angeles Filarmoni Orkestrası’nın dijital arşivlerinden yararlandı.
Boğaziçi: Veri Heykeli (Bosphorus; Data Sculpture)
Refik Anadol, Boğaziçi: Veri Heykeli , 2018, Pilevneli Galerisi Istanbul, Turkey.
Refik Anadol, Boğaziçi: Veri Heykeli , 2018, Pilevneli Galerisi Istanbul, Turkey.Ekip burada, Marmara Denizi’nin İstanbul Boğazı’ndan 30 günlük deniz yüzeyi aktivitesini temsil eden yüksek frekanslı radar verilerini kullanmıştır.
Makine Halüsinasyonu (Machine Hallucination)
Bu parça, sosyal ağlarda halka açık olarak bulunan 100 milyondan fazla New York fotografik anısı kullanılarak oluşturuldu.
Eğer Refik Anadol’un eserleri ilginizi çektiyse aşağıdaki videoları izlemenizi tavsiye ederiz:
