Birçok Parkinson hastası, sonunda, gereğinden çok ihtiyaç duyulan dopamin yenileme ilaçlarının bir yan etkisi olan, diskinezi olarak adlandırılan istemsiz hareketler geliştirir. Bu istenmeyen yan etkinin altında yatan mekanizma şu ana kadar bilinmemekteydi. Florida Scripps Araştırma Enstitüsü liderliğindeki uluslararası bir işbirliği, bunun altında yatan önemli bir sebep buldu.
Çeviren: Simge Şahin
Dopamin yenileme tedavisi, ilk başta Parkinson belirtilerini azaltır fakat tedavi nihayetinde kontrol edilemez bir şeye, spazmodik vücut hareketlerine dönüşür. Ama neden? Yeni araştırma, bu gelişimin altında kullanması zor adıyla guanin retiküler aktivasyon sistemi nükleotid salınım faktörü, kısa adıyla RasGRP1, yani tedavinin istenmeyen protein artışı yattığını ortaya çıkardı.
Florida Scripps Araştırma Enstitüsü Felsefe Doktoru ve Nörobilim Doçent Doktoru Srinivasa Subramaniam: ‘’RasGRP1’deki bu artış LID veya dizkineziye neden olan L-DOPA olarak bilinen anormal, istem dışı hareketlere yol açan ardışık etkilere neden olur.’’
Bunu destekleyerek dopamini tükenmiş farelerde ve diğer model hayvanlarda; beyinde dopamin yenileme sırasındaki engelleyici RasGRP1 üretimi işbirliğinin, dopamin tedavisinin yararlı etkilerini reddetmeden istemsiz hareketleri azalttığı bulundu.
Subramaniam, ‘’Bunlar birlikte ele alındığında araştırma, dopamin yenileme tedavisinin devam etmesine izin vererek Parkinson diskinezisini hafifletmek için yeni bir yol sunuyor.’’ şeklinde açıklamada bulunmuştur.
Subramaniam’ın grubu, beyindeki motor hareketlerin altında yatan hücre sinyaliyle ve huntington* ve Parkinson da dahil olmak üzere beyin rahatsızlıklarıyla nasıl etkilendiği ile yakından ilgileniyordu.
Subramaniam: ‘’Parkinson hastaları tedavi kaynaklı diskineziyi, hastalığın en zayıflatan özelliklerinden biri olarak tanımlıyor. Bu çalışmalar, dopamin yenilemesinden önce RasGRP1 sinyalini azaltarak düzenleyebilirsek onların hayat kalitelerini arttırmak için büyük ölçüde imkânımız olduğunu gösteriyor.’’ demiştir.
‘’RasGRP1, Parkinson hastalığında L-DOPA kaynaklı diskinezi gelişiminde rastlantısal bir faktördür’’ çalışması 1 Mayıs’ta Science Advances dergisinde yayınlandı.
Dopamin; bir sinir ileticisidir ve hareket, öğrenme, hafıza, dürtü ve duygu konularında önemli bir rol oynar. Parkinson, beyin ortasındaki siyah madde (substantia nigra) olarak adlandırılan bölgede dopamin, üretim nöronları çalışmayı bırakırsa veya ölürse ortaya çıkar. Burası hareket ile ilgili olan bir bölgedir, dolayısıyla oradaki bir bozukluk denge problemleri, yürüyüş güçlüğü, titreme, tutukluk, depresyon ve hafıza sorunlarına yol açabilir.
Subramaniam bu konu hakkında, ‘’Doktorlar, Parkinson hastalığını dopamin yenileme tedavisiyle, sıklıkla Levodopa adı verilen bir ilaçla tedavi ederler. Beyin, Levodopa’yı dopamine dönüştürür ve bu uygun dozlarda belirtilerin çözülmesine yol açar. Fakat dozun ve sürenin artması yüzünden diskinezi olarak adlandırılan bir yan etki gelişebilir. Bir on yıl sonra Parkinson hastalarının yaklaşık %95’i diskinezinin bazı aşamalarını tecrübe edecektir.’’ demiştir.
Fox Foundation’dan (Parkinson hastalığı için bir tedavi bulmaya yönelik kâr amacı gütmeyen bir organizasyon) Michael J.’ye göre; diskinezi, tremor’den (titreme) farklıdır.
Fox Foundation: ‘’Durmadan kımıldamak, kıvranmak, kafa veya vücudu sallamak gibi görülebilir. Çoğu insan diskineziyi tutukluğa veya azalmış hareketliliğe tercih ettiğini söylüyor. Diğerleri ise günlük aktiviteleri veya egzersizleri engelleyen acı veren diskineziye sahiptir.’’ açıklamasında bulunmuştur.
Subramaniam ve arkadaşları on yılı aşkın süredir bu problem üzerine çalışmış ve bu çalışma onları sonunda RasGRP1 sinyalinin ana fail olduğu keşfine yönlendirmiştir.
Subramania: ‘’Parkinson hastalığındaki L-DOPA kaynaklı diskineziyi durdurmak için yeni bir tedaviye acil ihtiyaç var. Şu anki tedaviler yetersiz ve birçok istenmeyen yan etkisi mevcut. Biz bunun Parkinson hastaları için daha iyi olanaklara doğru önemli bir adım temsil ettiğine inanıyoruz.’’
Araştırma grubu, ‘’Araştırmadaki sonraki adımlar, vücudun diğer bölgelerini etkilemeden striyatumdaki RasGRP1’i titizlikle arttırmanın en iyi yolunu keşfetmek olacak.” diyerek bu konu hakkında fikir belirtmişlerdir.
