NFT (Non-Fungible Token) yani değiştirilmesi mümkün olmayan nominal (token), son zamanlarda sanat dünyasının en popüler kelimelerinden biri haline geldi. NFT; GIF’ler ve tweetler gibi sanata veya dijital varlıklara yatırım yapmanın yeni bir yoludur. NFT sanat dünyasını neden çalkalıyor gelin kısaca göz atalım.
Çeviren: Simge Şahin
338 milyar dolar, NonFungible şirketi tarafından bildirilen 2020 yılında satılan miktardır. Bu da değerinin 2018’den beri 8 kat arttığı anlamına gelir. NFT’nin sanat dünyasında bir devrim yaratma potansiyeli var, belki de çoktan devrim yarattığını söylemek daha iyi olur. Bu trend neden yükseliyor ve sanat tokenizasyonu ne anlama geliyor? Bu yeni dijital hareketi anlamanız için gereken her şeyi topladık.
NFT Nedir ve Nasıl Çalışır?
Dijital sanat eseri, tweet, GIF veya herhangi bir dijital dosya gibi dijital eserler satın alırken alıcı, bir NFT Token (sanatçının imzasıyla şifrelenmiş bir tür seri numarası) teslim alır. Token bu nedenle bir tür imza veya daha çok bir özgünlük sertifikası haline gelir. Böyle bir alışveriş blockchain’e (herhangi bir sahtekarlık girişimini imkansız hale getirecek bir şekilde bilgi kaydeden dijital bir sistem) kaydedilir. Değiştirilemez, silinemez veya iptal edilemez. Dijital varlığın alıcısı sıklıkla büyük ölçüde erişilebilen ve daha büyük kitlelere açık olan ürünün resmi sahibi haline gelir. NFT Token tekrar satılabilir ve bunun sonucunda dijital varlığın ismi sonraki alıcıya devredilebilir.
NFT’nin Arkasındaki Tarih
NFT’lerin tarihi, Amerika Stüdyosu Larva Labs’in Crypto Punks’ı, yani NFT aracılığıyla alıp satılan 10.000 eşsiz toplanabilir karakter geliştirdiği 2017’ye kadar uzanır. Her biri, Ethereum blockchain’de saklanan sahiplik kanıtı ile birlikte geldi. Cyrpto Punks’lar Ethereum platformundaki ilk NFT’dir ve son zamanlarda çoğu dijital sanat eserinin ve koleksiyonun altında yatan bir standart olan ERC-721 için bir ilham kaynağıdır.
Son Zamanlardaki En Ünlü Alışverişler
Son zamanlardaki en ünlü alışverişlerden biri Foundation platformundaki Nyan Cat müzayedesiydi. Nyan Cat, tarihi 2011’e dayanan ünlü bir Youtube videosunun ismidir. Video, gövdesi Pop-Tart olan canlı bir kedi resmi gösterir. Kısa film, uzay boyunca uçan ve gökkuşağı izleri bırakan kediyi takip ediyor. Nyan Cat’in şu anda Youtube’da 185 milyonun üzerinde izlenmesi var. Nyan Cat’in yaratıcısı Chris Torres, bunu Şubat 2021’de Ethereum platformunda 580 bin dolara sattı. Platformlar ana para birimi olarak Ethereum (ETH) kullanıyor, bu para birimi Bitcoin’den (BTC) sonraki en büyük kripto para birimdir. Nyan Cat için teklifler 3 ETH (yaklaşık 1500 dolar) ile başladı ve satış sırasında 300 ETH ile kapandı.
Halkın ilgisini çeken son zamanlardaki diğer bir alışveriş ise Twitter’ın CEO’su Jack Dorsey’in ilk tweetini satış zamanında 2.9 milyon dolarla eşdeğer olan 1,630.58 ETH olarak satmasıydı. ‘’twttr’ımı kuruyorum’’ tweeti 21 Mart 2006’da atılmıştı. Tweet, bu yıl 6 Mart’ta satışa sunulmuştu ve henüz 9 Mart olduğunda müzayedeyi kazanan Bridge Oracle’ın CEO’su Sina Estavi tarafından en yüksek teklife ulaştı.
NFT’lerle alıp satabileceğimiz öğeler, tablodan müziğe aslında dijital olan her şeydir. Doğal olarak “İnternetin her yerinde milyonlarca kopyası olan bir şeyi satın almanın anlamı nedir?” diye düşünebiliriz. Doğru fakat NFT’ler sahipliğin blockchain’e kaydedildiği bir tür dijital varlıktır. Dünyanın her yerinden insanların evinde çeşitli kopyaları asılı durmasında rağmen duvarınızda duran orijinal bir Monet tablosuna sahip olmakla aynı şeydir. Bununla birlikte orijinal Monet eseri tektir ve bu yüzden özeldir. Bu, dijital sanat ve NFT’lerle aynı şey. Sanatçı birden fazla kopya üretebilir fakat onlardan sadece biri orijinal olarak görülür ve belgelenir.
NFT’ler Nereden Alınır ve Satılır?
NFt alıp satabileceğiniz birçok çeşitli piyasa var. En popülerleri Opensea, Rarible, Superare ve Foundation’dır. Opensea, kendisini sadece sanat değil ayrıca çok sayıda toplanabilir sanat, oyun kartı, spor koleksiyonları içeren en büyük NFT piyasası olarak tanımlamaktadır. Eğer Opensea üzerinden bir şeyler satıyorsanız bunu sabit bir fiyatla, fiyat listesini reddederek veya sanatçılar için çeşitli araçlar ve mali modeller sunan bir müzayede listesi şeklinde yapabilirsiniz.
NFT Tokenleri Sanat Dünyasını Değiştirdi!
Hepimiz NFT’ler gelecekte başlıca bir trend hâline gelecek mi diye soruyoruz. Christie’s son zamanlarda müzayedesinde tamamen dijital bir sanat eseri sunduğundan beri, bu trendin yükseldiğini ve sanat müzayedelerinin ana akımına girdiğini söyleyebilirz. Mart 2021’de Beeple olarak bilinen dijital artist Mike Winkelmann tarafından yapılan bir eser, Christie’s müzayedesinde 69 milyon dolara satıldı. Eser, Winkelmann tarafından Everydays serisi için oluşturulan 5000 dijital görüntünün bir kolajıdır. Bu satış eserini yaşayan bir sanatçının en pahalı üçüncü sanat eseri haline getirmiştir.
NFT’lerin ne gibi etkileri olabilir? Her şeyden önce sanatçıların kendilerini güçlendirebilir ve sanatçıların eserlerini doğrudan koleksiyonculara satma olanağına sahip olacakları sanatçı ekonomilerinin büyüyen trendini etkileyebilirler. NFT’ler ayrıca dijital sanatın gelişimine katkıda bulunabilir.
Bu trend, yüksek kalitede sanat eseri satın alımlarını büyük bir finansal mal varlığı ve mantıklı bir servet stratejisi olarak gören varlıklı y kuşağı arasında oldukça popüler olacak gibi görünüyor. Bununla birlikte, NFT’lerin sanat müzeleri, galerileri için ve para kazanma şekilleri açısından bir devrim olabileceğini de eklemeye değer. Belkide bu gibi kurumlar eserlerinden bazılarını veya tüm eserlerini blockchain teknolojisi ile satmaya veya kiraya vermeye başlayacak.
