Kapsamlı bir şekilde müzik türlerini arşivlemeyi amaçladığımız yazı dizimizde sırada Blues var. Blues’un alt kategorileri şunlardır:
- Akustik Blues
- Chicago Blues
- Klasik Blues
- Çağdaş Blues
- Delta Blues
- Elektrik Blues
- Halk Blues
- Harmonica Blues
- Memphis Blues
- Piyano Blues
- (R&B) Rhythm Blues
- Soul Blues
- Teksas Blues
- Vandeville
Blues terimi Batı Afrika kültüründe cenaze ve yas törenlerinde ”acının ifadesi” olarak kullanılan “çivit rengi” üzerinden mistisizme dayanır.
Blues, 400 yıllık geçmişi olan ve temeli Afrika’ya dayanan, bir müzik türüdür. Kökleri Afrika’da bulunan blues, 17. yüzyıldan itibaren Afrika’dan getirilen kölelerin tarlalarda çalışırken söyledikleri hüznü, umudu, özgürlüğü ve derin acıyı anlatan şarkılardan doğmuştur. İlk yayınlanan Blues notası Hard A. Wand‘ın 1912 tarihli “Dallas Blues“udur.
Blues, 1865 yılından itibaren köleliğin kaldırılmasıyla birlikte Amerikan toplumu içinde yayılmaya başlar ve buradan da zaman içerisinde tüm dünyaya yayılır.
1910’lu yıllardan itibaren ise blues, Amerika’da birçok şehre yayılır. Bu şehirlerdeki kültürle ve müzikle harmanlanır ve yeni Blues türleri ortaya çıkar, bunlardan bazıları Delta Blues, Memphis Blues, Texas Blues‘dur.
1930’lu yıllara gelindiğinde Blues, Caz müzik ile harmanlanarak Robert Johnson, Big Bill Broonzy, Sonny Boy Williamson, Lonnie Johnson ve Tampa Red idi.
Blues’un formu, genellikle Afrika ve Afro-Amerikan müziğinde bulunan “çağrı ve cevap” düzeniyle akor dizilerinin tekrarlayan döngüsüdür. 12 ölçülük Blues, popüler müzikte en çok kullanılan akor yürüyüşüdür. Blues notaları, genellikle bemolleştirilmiş üçlü, bemolleştirilmiş beşli ya da bemolleştirilmiş yedili olarak isimlendirilirler.
Blues, özünde en çok ritim özellikleriyle dikkat çekmektedir. Ancak günümüzde icra edilmekte olan Electric Blues yüksek enstrüman hakimiyeti ve güçlü ritim kabiliyetiyle birlikte iyi bir armoni bilgisini de gerektirmektedir. Zira Modern Blues, Afrika kökenlerinin yanında çok yüklü bir etkileşime uğramış ve pek çok müzikten kalıntılar barındırır hale gelmiştir.
-Akustik Blues
Acoustic Blues, hemen hemen elektrik kullanmayan bütün müzik aletleriyle yapılan müziği kapsayan, geniş yelpazesi olan bir blues alt türüdür. Bu tarz, oldukça büyük çeşitlilikteki gitarları ve “folk, the songster, tradition, slide, fingerpicking, ragtime” gibi tarzları içinde barındırabilir. Fakat akustik blues, akustik kavramının zengin içeriği nedeniyle sadece gitarla yapılan blues ile sınırlandırılamaz. Çünkü akustik kavramı gitarın yanında mandolin, banjo, piano, harmonica, jug gibi enstürmanları da içerir. Aşağıya en iyi Akustik Blues arşivini bırakıyoruz.
-Chicago Blues
Klasik Chicago türü 1940’ların sonlarına doğru ve 1950’lerin başlarında Delta Blues’u da içeriğine dahil edip, onu genişletip küçük grup konseptine sokarak gelişmiştir. Davul, bas gitar, piyano, (bazen saksafon) ve temel telli çalgılar eklentisiyle şimdiki standart blues grupları oluşmuştur. Bu tür piyanist, gitarist, armonika sanatçılarını ve solisti bağdaştırma (birbirine uydurma) konusunda son derece esnektir. Daha sonra bu türün permutasyonu, 1950’lilerin sonları ve 1960’ların başlarında B. B. King ve T-Bone Walker gibi yeni efsanelerin çalışmaları ve temel ritm kısmın eklenmesiyle popüler Batı Tarzı jenerasyonunu yaratmıştır. 80’ler ve 90’lara gelindiğinde rock ve funk ritimlerini kapsamasına rağmen, 50’lerden bu yana kendi ana hatlarında da gelişmeye devam etmiştir. Chicago Blues’un babası olarak Muddy Waters kabul edilir. “Like a rolling stone” (ya da Catfish Blues), bu tarzda yapıtığı ilk kayıttır. Gelişiminde Chess kardeşlerin sahip olduğu Chess Records, Muddy Waters, Howlin’ Wolf, Koko Taylor gibi isimleri yönlendiren aynı zamanda kontrabascı olan Willie Dixon’ın çok önemli etkisi vardır.
-Klasik Blues
Klasik Blues tipik olarak, güneydoğu Amerika Birleşik Devletleri’nde 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan en eski ve en geleneksel blues türünü ifade eder. Her ne kadar klasik blues, Kansas City blues ve Chicago blues gibi çok sayıda blues alt türünü üretse de, klasik blues türleri, birçok kişi tarafından, diğerlerinin ortaya çıkmasına neden olan türün en temel versiyonları olarak anlaşılmaktadır. Diğer blues alt türlerine ek olarak klasik blues, rock’n’roll, ritim ve blues, heavy metal ve diğerleri de dahil olmak üzere en popüler türlerin atasıydı.
Liste çok uzun olduğu için direkt en iyi şarkıların listesinin bağlantısını buraya bırakıyoruz:
(Contemporary) Çağdaş Blues
Çağdaş (Contemporary) Blues, geleneksel akustik ve elektrik blues’lardan yararlanır, ancak rock, pop, R&B ve / veya folk’un etkilerini içeren türe daha yumuşak bir yaklaşım sunar. Güncel üretimi ve daha yumuşak bir dinleyici kitlesinin duyarlılığı nedeniyle, müzik türü daha parlak ve hatta bazen biraz hassas olmaya meyillidir; Hala kesinlikle duygusal, ama Chicago’dan veya Teksas’tan günümüz elektrik blues kadar agresif veya ateşli değil. Diğer müzik türleri tarafından bilgilendirildiğinden, çağdaş blues pop, rock ya da yetişkin-çağdaş radyo formatlarına geçme şansı daha yüksektir. Robert Cray, Keb ‘Mo’ gibi sanatçılar ve Kenny Wayne Shepherd ve Jonny Lang’ın eserleri çağdaş blues sesini özetler.
Aşağıdaki tabloda dinlemek istediğiniz müziklerin üstüne tıklayabilirsiniz.
Delta Blues
Delta Blues tarzı ”Blues’un doğdugu toprak” olarak adlandırılan Mississippi’nin güney bölgesinden gelmektedir. Tür, ilk kez Afrika-Amerikan gitar-müziği olarak 1920’lerin sonuna doğru kaydedilmiştir. Birçok Delta Blues sanatçısı canlı olarak birçok yerde uzun zamanlar canlı performans vermesine rağmen, çok azı kayıt yapma fırsatına sahip olmuştur. 1920 ve 1930’lar arasında yapılmış olan bu kayıtlar genelde solo tarzı çalışmalar olmuştur. Tarzın en önemli özelliği muhteşem derecede slayt gitar çalınması ve sözlerin içten gelerek söylenmesidir. Şarkı sözleri genelde şiir tadında tutkuyla içten yazılmıştır.
Delta blues, ilk kayıt edilen blues türlerindendir. 1700’lerden beri Amerika Kıtası’nda süre gelmekte olan blues geleneğinin ilk yansımasıdır. Gitar, washboard ve mızıka gibi basit enstrumanlar kullanılır. Günümüze bu türün ilk zamanlarından oluşan kayıtlar, çoğunlukla gezici kayıt studyolarında yapılmış olan kayıtlardır. A. Lomax, Amerikan kongresi kütüphanesi adına bütün güneyi dolaşarak çalınmakta olan müziği kaydetmiş ve bu kayıtların günümüze ulaşmasını sağlamıştır.
Elektrik Blues
Elektrik blues, müzik aletleri için elektrik amplifikasyonunun kullanımıyla ayırt edilen her tür blues müziğini ifade eder. Gitar, 1930’ların sonlarında öncü T-Bone Walker ve 1940’larda John Lee Hooker ve Muddy Waters tarafından popüler bir şekilde büyütülen ve kullanılan ilk enstrümandı. Stilleri West Coast blues, Detroit blues ve daha önce baskın olan akustik tarz blues’ten farklı olan II. Dünya Savaşı sonrası Chicago blues’e dönüşmüştür.
Folk (Halk) Blues
Folk-Blues, genellikle elektrikli olmayan müzik aletlerinde çalınan bir tür blues tarif eder. Müzik tarzının ilk günlerinde gelişen, çok çeşitli gitar ve müzikal stilleri kapsar. Ancak folk-blues sadece gitar müziğiyle sınırlı değildir; mandolin, banjo, armonika ve diğer elektrikli olmayan enstrümanlarda çalınan müzikleri yansıtıyordu.
Harmonica Blues
Harmonica (Armonika Blues) armonika enstrümanının temel olarak kullanıldığı bütün türleri kapsamaktadır. 50’lerde country-blues kayıtlarında bu stil daha da yaygınlaşmıştır. Little Walter Jacobs armonikanın içerisine basit bir mikrofon tesisatı yerleştirerek Electric Harmonica Blues türünü bulmuştur. Onun oluşturduğu stil ve sound ölümünden yıllar sonra bile Blues Dünyasında devam etmiştir.
Memphis Blues
Memphis blues, 1910’lardan 1930’lara Memphis bölgesindeki müzisyenler tarafından yapılan bir müzik alt türüdür. Gitar temelli bluesun yanı sıra, Gus Cannon’s Jug Stompers ve Memphis Jug Band gibi sürahi grupları, Memphis blues’un son derece popüler uygulayıcılarıydı. Erken dönem cazın dans edilebilir, senkronize edilmiş ritimlerini ve diğer çeşitli halk stillerini vurguladı. Armatür, keman, mandolin, banjos ve gitar gibi çalgılar, bastonlar, kazoo, guimbarde ve bas beslemek için üflenen sürahiler gibi basit, bazen ev yapımı enstrümanlar üzerinde çalındı.
- Albert King
- B. B. King
- Bobby Sowell
- Doctor Ross
- Elvis Presley
- Frank Stokes
- Furry Lewis
- Gus Cannon
- Howlin’ Wolf
- Ida Cox
- James Cotton
- Joe Hill Louis
- John Lee Hooker
- Junior Parker
- Junior Wells
- Little Milton
- Memphis Minnie
- Mississippi John Hurt
- Mose Vinson
- Noah Lewis
- Pat Hare
- Sleepy John Estes
- Robert Wilkins
- Rosco Gordon
- Willie Johnson
Piyano Blues
Piyano Blues, müziğin tüm tarihi boyunca geçiyor, zaman zaman, barrelhouse, boogie woogie ve smooth West Coast caz tarzlarından Chicago blues’un zorlu ritimlerine kadar her şeyi kucaklıyor.
Rhythm Blues
Rhythm and Blues (R&B veya RnB); caz, rap, gospel ve blues karışımı, ilk olarak Afrika kökenli Amerikalıların ürettiği müzik türüdür.
İlk kez müzikal terim olarak 1949’da Jerry Wexler tarafından Billboard dergisinde kullanılmıştır. Özellikle 1950’ler ve 1960’lar boyunca klasik tarzda örneklerini vermeye başlayan R&B, dijital müziklerin yapılmaya başlandığı 1970’lere kadar, caz müziği gibi hep bir salon müziği olarak tanınmıştır.
“Rhythm and Blues” tanımı, caz veya blues gibi ögeler içermeyen, ve siyahilerin yaptığı müzik olarak tanıtılmıştır. Kısacası yavaş tempolu tüm siyahi müzikler, 1970’lere kadar hep “Rhythm and Blues” olarak anılmıştır.
İlk R&B örnekleri Stevie Wonder, Michael Jackson, Dionne Warwick ve Aretha Franklin gibi sanatçılar tarafından verilmeye başlanmıştır.
Sonrasında Mary J Blige, Brandy Toni Braxton gibi sanatçılarla kendini belli eden R&B, 2000’lere gelindiğinde Jennifer Lopez, Alicia Keys, Black Eyed Peas, Keyshia Cole ,Usher, Destiny’s Child, Beyoncé, Pussycat Dolls, Justin Timberlake, Missy Elliot,Rihanna Chris Brown ve Craig David, Natasha Bedingfield, Amy Winehouse gibi daha sayısız sanatçıyı ortaya çıkarmıştır.
Soul Blues
Belki de en modern blues biçimlerinden biri olan Soul-Blues, tamamen kendine has bir kentsel karışım yaratmak için siyah popüler müziğin farklı unsurlarını birleştiriyor. Geleneksel blues formlarının üç akorlu sınırlarının ötesinde stilist olarak hareket etmek isteyen sanatçılar, 1950’lerin ritminin, bluesun ve ’60’ların ortalarının güney ruh stilinin yaratıcı beğenisine çok daha uygun olduğunu buldular. Soul-blues, ikisinin en iyi unsurlarını birleştiriyor ve bunları standart blues band enstrümantasyonuyla harmanlıyor. Tür aynı zamanda daha geleneksel blues sanatçılarını ziyaret edip, bazı çağdaş yaşamları kayıtlarına enjekte ediyor.
-Teksas Blues
Diğer blues stillerinden daha rahat, sallanan bir his ile işaretlenmiş bir coğrafi alt tür olan Teksas Blues, çeşitli türleri kapsar ve uzun, seçkin bir tarihe sahiptir. Zengin olan akustik gitar çalışmalarına sahip olan tür 20’lerin ortalarında meydana gelmiştir. Müziğin sesindeki gelişmenin bir sonraki aşaması, II. Dünya Savaşı’ndan sonra geldi ve ağırlıklı olarak klakson destekli jazzy, sahip tamamen elektrikli bir tarz ortaya koydu.
ingilizce kaynaklar da dahil, şu ana kadar bulduğum en iyi ve en açıklayıcı yazı.
Güzel yorumunuz için teşekkürler.
çok güzel, emeğinize sağlık