Sessiz bir gece geçirmek için ya da elinizdeki projeyi arkada çalacak bir ses ile bitirmenizi sağlaması açısından güzel bir film arıyorsanız sizlere muhteşem öyküleri ve sahneleri ile ilham verecek filmler seçtik. Özellikle mimarların ve mimariseverlerin ilgisini çekecek favori filmlerimizi sizler için derledik. İşte izlenmesi gereken on beş mimari filmler.
Çeviren: Ayşenur Depe
Derlediğimiz bu mimari filmler, yarattıkları inanılmaz evrenlerden dolayı listemize girdi. Eğer bir avan proje yarışmasına katılmak ya da gelecek teknolojilerin etkisini tasarlamak istiyorsanız bu filmler sizler için harika birer örnek sunuyor. Belki de kule tasarımının da olduğu karmaşık bir bina şeması üzerinde çalışıyorsunuzdur. Tasarım kararlarının insanların üzerinde bıraktığı heyecanlandırıcı etkisi için High-Rise’ı ya da kemer tarihinin izlerini içeren inanılmaz sahneleri için Blade Runner 2049’u her zaman açıp izleyebilirsiniz.
Popüler medyadaki en ünlü mimar temsiline sahip The Fountainhead’in de bulunduğu mimarların ana karakterde olduğu birkaç film de listemizde yer alıyor. Favori filminizi bulmak için yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Blade Runner 2049 (Bıçak Sırtı) – 2017
Özet: Blade Runner’ın (1982) devam filmi Blade Runner 2049, Los Angeles Polis Departmanı’nda bıçak koşucusu olan Memur K’nın etrafında dönmektedir. Film aynı distopik Los Angeles evreninde geçmekte fakat bu sefer ana karakter bildiğini sandığı dünyaya dair sırları açığa çıkarmaktadır. Memur K, bir anda Richard Deckard’ı (Harrison Ford) bulmak zorunda kalacağı bir yolculuğa atılır.
Neden İzlemelisiniz: Blade Runner’ın listenin en tahmin edilesi filmi olduğu aşikâr. Şehrin görüntüsü Brütalizm denilen, biçimin adını da aldığı ham beton’un ya da brüt beton’un aşırı kullanımıyla tanımlanan mimari modernizm tarzından esinlenmiş gözüküyor. Bazen soğuk bazen de sıkıcı olarak adlandırılan bu biçim hakkındaki farklı görüşlere aşina olanlar için aslında film, Brütalizm’in etrafındaki olumsuz yorumları destekliyor gibi görünüyor.
Black Panther (Kara Panter) – 2018
Özet: Marvel yapımı Black Panther, Wakanda adlı kurgusal bir halkın tahtının varisi olan T’Challa’nın, babasının ölümünden sonra eve dönmesini konu almaktadır. Eski bir düşmanın başkaldırısını durdurmak için T’Challa ve onun güvenilir müttefikleri halkı korumak adına savaşmalı, yeni kral da Kara Panter’in gücünü kullanmayı öğrenmelidir.
Neden İzlemelisiniz: Black Panther şüphesiz yarattığı evren açısından muhteşem bir film. Wakanda halkı, bu listede olmazsa olmazdı. Filmde, günümüzde halihazırda oluşturulan Akon Şehri gibi gelecekvari bir Afrika şehri fikrinden esinlenildiği düşünülüyor. Aynı zamanda film, Wakanda’ya şehrin gelişiminden çok önce vibranyum adında kurgusal bir metalin meteor şeklinde düşmesiyle teknolojik yenilik açısından mimari anlamda paralellik sunuyor. Yeni bir madde çağına girdiğimizden Wakanda, bizlere yeni kaynaklarla binalar inşa etmemiz için ilham verebilir.
Brazil (Brezilya) – 1985
Özet: George Orwell’in 1984 kitabını seviyorsanız bilim kurgu türündeki garip Brazil filmini de seveceksiniz. Film Sam Lowry (Jonathon Pryce) adındaki bir bürokratın Jill Layton (Kim Greist) adlı güzel bir kadını düşlemeye başlamasıyla hayatının garip bir şekilde değişmesini konu alır.
Neden İzlemelisiniz: Mimarların ve tasarımcıların, filmdeki dünyayı oluşturmak adına kullanılan absürt makinelerden ve alternatifliğinden dolayı bu filmi seveceğini düşünüyoruz. Hem yönetmenliği hem senaristliği üstlenen Terry Gilliam ve Charles Alverson filmin eşsiz ortamını şöyle açıklamıştır: “Ne gelecek ne geçmiş ikisinden de biraz. Ne Doğu ne Batı lakin belki hafif yağmurlu bir Şubat gününde Belgrad ya da Scunthorpe olabilir. Ya da Cicero, Illinois, bir bira şişesinin dibinden gözüken.’’ Yaşadığımız şehirleri ve dünyayı, teknolojinin şekillendirme yollarıyla ilgilenenler için bu film harika bir seçenek.
Ex Machina (2014)
Özet: Caleb Smith (Domhnall Gleeson), garip CEO Nathan Bateman’ın (Oscar Isaac) Ava (Alicia Vikander) adlı robotunun Turing testine katılmak için seçilir. Caleb, vaktini Eva’nın ne kadar “insan” olduğunu anlamaya çalışarak geçirmelidir.
Neden İzlemelisiniz: Ex Machina yeni teknolojiler ve mimariyle ilgilenen mimarlar için harika bir film. Fütürist sahneleri ve Nathan’ın evinin görkemli görünüşü bu gerilim dolu bilim kurgu filmine harika bir ortam oluşturuyor.
The Fountainhead (Hayatın Kaynağı) – 1949
Özet: The Fountainhead, Ayn Rand’ın aynı adlı romanından uyarlanmış bir filmdir. Howard Roark, kendi standartlarıyla tam anlamıyla uyuşmayan işleri asla almayan bir mimardır. Ayrıca modernizme sıkı sıkıya inanan ve etrafındakilerin modası geçmiş fikirlerini bırakmaları için çabalayan birisidir.
Neden İzlemelisiniz: The Fountainhead’in Howard Roark’u belki de film dünyasındaki mimar karakterlerinin en önde gelenlerinden birisi. Rand’ın kitabı, yeni fikirlere sıcak bakmayan bir grup insanın karşısında bireycil düşünen bir mimarın, istenmeyen estetik bir tasarım için kavga etmesini anlatır.
Ghost in Shell (Kabuktaki Hayalet) – 1995
Özet: Cyborg Motoko Kusanagi 2029 Japonya’sında bir güvenlik görevlisidir. Yeteneklerini Puppet Master adındaki hacker’ı bulmak için kullanır lakin kendisini, kendi kimliğine dair ne bildiğini sorgularken bulur.
Neden İzlemelisiniz: Filmin yeni versiyonu, her ne kadar yaratıcı ve kadrosuna dair kararlardan dolayı ağır bir eleştiriye maruz kalsa da Ghost in Shell animesi; müthiş olay örgüsü, yarattığı dünya ve sanal alemsi şehir tarzıyla övülebilir. Bu eşsiz şehir imgesi, 90’lar Hong Kong’undan izler de taşımaktadır.
The Grand Budapest Hotel (Büyük Budapeşte Oteli) – 2014
Özet: The Grand Budapest Hotel, 1930’lardaki popüler bir tatil yeridir. Oteldeki personellerden biri olan Gustave H (Ralph Fiennes), birlikte olduğu bir misafirin cinayet soruşturması dolayısıyla zor bir süreçten geçecektir.
Neden İzlemelisiniz: Bir Wes Anderson klasiği olan görsel şölen ve simetrik şekiller, bu filmde de kendilerini gösteriyor kuşkusuz. Sadece filmin afişi bile bu listede olması gerektiğini kanıtlar nitelikte. Daha canlı ve özenle betimlenen sahneler hiç kuşkusuz sizleri bazı renkli iç tasarımlar yapmaya teşvik edecektir.
Her (Aşk) – 2013
Özet: Yazar Theodore Twombly (Joaquin Phoenix) günümüzdeki dijital asistanlar Siri, Alexa gibi bir işletim sistemine aşık olur. Filmin ilerleyen dakikalarında Twombly ve Samantha’nın karmaşık ilişkisini izleriz.
Neden İzlemelisiniz: Şehrin ve kıyafetlerin tasarımı ilk başta göze çarpmayan, arka planda bulunan detaylar gibi dursa da aslında gerçekçi bir gelecek dünyası kuruyor. Erkekler bugünün ofis giyiniminden biraz farklı duran yüksek belli pantolonlar giymekte, kamu alanları modern mobilyalarla ferah ve temiz gözükürken ulaşım araçları daha temiz ve verimli gözükmektedir. Aynı zamanda mimari, gelecek teknolojisinden etkilenmiştir. Tüm bu sebeplerden dolayı Her sizlere şehirlerin gelecekte nasıl olacağını ve gelecek teknolojisini düşündürtecek harika bir yapım.
Inception (Başlangıç) – 2010
Özet: İkonik filmlerden biri olan Inception uzman bir hırsız olan Dom Cobb’un (Leonardo DiCaprio) insanların beynine anı yerleştirme girişimini anlatmaktadır. Bu iş, hedeflerini gözlemleyip bilgi edinmekten çok daha farklıdır. Cobb bunu başarabilirse hayatında yeni bir sayfa açılacaktır. O ve diğer “sökücüler” rüyalar aleminde gezinirken etraflarındaki dünyayı inanılmaz yollarla yeniden şekillendireceklerdir.
Neden İzlemelisiniz: Filmin 2010’daki ilk gösterimden bu yana bükülen şehir sahnesi, büyük yankı uyandırdı, tasarımcılara ve sinema izleyicilerine ilham verdi. BIG’den Bjarke Ingels, mimarinin ‘’Inception’ın belgesel versiyonu’’ olması gerektiğini düşündüğünü söyledi. Peki bu sahne neden tasarımcılar arasında çok popüler? Mimarlar sürekli çevrelerindeki şehri ve dünyayı şekillendirmek için yeni yollar düşünürler. Boşluğun sonsuz olduğu ve hayal edebileceğiniz her şekilde değiştirebildiğiniz bir sekansı göz önüne getiren bir filmin farklı açıdan düşünmeye ilham vereceği kesin.
The Matrix (1999)
Özet: Kült filmimizde Neo (Keanu Reeves) henüz filmi izlemeyen birinin muhtemelen soracağı şu sorunun cevabını aramaktadır: Matrix nedir? Gizemli hacker Trinity (Carrie-Anne Moss) onu, cevabı bulmasına yardım edeceğini düşündüğü Morpheus (Laurence Fishburne) ile tanıştırır.
Neden İzlemelisiniz: The Matrix, yarattığı eşsiz bina tasarımı ve muhteşem gelecekçi yapılarıyla listede yerini alıyor.
Metropolis (1927)
Özet: Film, kısmen New York’tan esinlenilen milyon dönümlük bir mekanda geçmektedir. Konu, şehir tasarımcısının oğlu ve bir kurtarıcının geleceğine ve fakir işçi sınıfıyla şehrin elit tasarımcıları arasındaki gerginliği ortadan kaldıracağına inanan işçi sınıfının temsilcisi arasında geçmektedir.
Neden İzlemelisiniz: Eğer bu filmin ekran görüntülerini görmüşseniz filmin mimarlar ve şehirseverler için muhteşem bir seçim olduğunu çoktan biliyorsunuzdur. Bu gelecekçi, şehir ve mimariseverler için kuşkusuz ilham kaynağı.
Mon Oncle (Amcam) – 1958
Özet: Fransız yapımı Mon Oncle, Monsieur Hulot (Jacques Tati) adındaki şehirli bir adamın küçük yeğeni Gerard Arpel’i (Alain Becourt) ziyaret etmek için şehrin kenar mahallelerinden geçmesi konusunu ele alır. Amcanın kız kardeşi (Adrienne Servantie) pis şehri rahat bir kenar mahalleye tercih etmesi için ikna etmeye çalışmaktadır.
Neden İzlemelisiniz: Bu film özellikle kenar mahalle ve şehir hayatı ilişkisiyle ilgilenen banliyöciler- ya da eski banliyöciler için muhteşem bir film. Villa Arpel adındaki modernist şekilde tasarlanmış evde cinsiyet rollerini ve mükemmel normal aile kavramlarına sıkı sıkıya uyan bir çift (ana karakterin kız kardeşi ve eniştesi) yaşamaktadır. Yönetmen, yapımcı ve aynı zamanda filmde oyuncu olan Tati yarattığı modern mimariyi izleyicilerin banliyö’de yaşayan ailenin kimliğini daha iyi anlamaları için tasarladığını “Les lignes géométriques ne rendent pas les gens aimables” sözleriyle yani “geometrik çizgilerin insanları sevimli yapmayacağını” söyleyerek açıklamıştır.
Parasite (Parazit) – 2019
Özet: Bizce filmin halihazırda kazandığı popüleriteden dolayı açıklama yapmamıza dahi gerek yok. Film, Güney Kore’deki farklı iki sınıfı temsil eden Park ailesi ile Kim ailesi arasındaki ilişki aracılığıyla sınıf ayrımı konusunu işliyor.
Neden İzlemelisiniz: Parasite, mimarinin karakter gibi davrandığı filmler arasında. Ailelerin yaşadıkları yerler arasındaki fiziksel fark, bu ilişkiye dair sembolik tasarım ipuçlarıyla dolu. Çoğu tasarımcı dikey çizgilerin filmde sınıfsal ayrıma işaret ettiğini öne sürüyor. Dikkatle çekilmiş sahneler, gücü ve sınıfçılığı basit ama neredeyse anlatılması zor mimari hareketlerle gösteriyor. Özellikle bu filmi, anlattıklarımızı anlayabilmeniz açısından izlemeniz gerekmekte.
High-rise (Gökdelen) – 2015
Özet: J.G. Ballard’ın romanından esinlenilen High-Rise filmi, dahi bir mimarın tasarladığı dev bir gökdelende geçmektedir. Ana karakter Robert Laing (Tom Hiddleston), gökdelene taşınır ve zamanla gökdelende oturan diğer sakinlerin çöküşüne şahit olur. Hizmetler aksar, gerilim artar ve alt katlarda oturan fakir sınıfla üst katlarda oturan zengin sınıfın kavgası başlar.
Neden İzlemelisiniz: High-Rise, bir mimarın tasvirinin yapıldığı nadir popüler filmlerden birisi. Mimar Anthony Royal (Jeremy Irons); metaforik bir fildişi kulede, bir nevi kendini diğer ev sakinlerinden daha üst konuma getirerek yaşar. Kavga ve sınıf kavgaları birbiri ardına artarken Anthony, tasarımının sonuçlarından kendini uzak tutacaktır.
Waterworld (Su Dünyası) – 1995
Özet: Film, kutuplardaki buzulların erimesinin sebep olduğu küresel bir sel baskınını ele almaktadır. Dünyanın çoğu sular altında kalmış ve insan nüfusunun çoğu yok olmuştur. Denizci (Kevin Costner), denizdeki bu yeni hayata adapte olabilen insanlardan birisidir ve arkadaşlarıyla “Dryland”i bulmak için yol alır.
Neden İzlemelisiniz: Waterworld’de elbette “gerçek” bir mimariden söz edemeyiz. Filmin neredeyse tamamının geçtiği deniz altında, bir bina bulmak elbette çok güç. Fakat çoğu tasarımcının da bildiği üzere bir evren tasarlamak, tasarımın en önemli kısımlarından biridir özellikle de iklim değişikliği, binaların ve şehirlerin yakın zamanda suyla bir ilişki içerisinde olacağına işaret ederken. Eşsiz su araçları ve su ile bağlantılı gelişmeler, filmi mimarlar için mutlaka görülmesi gereken bir hale getiriyor.
