Örnek niteliğinde Naif¹ sanatçı Henri Rousseau’nun (1844-1910) bambaşka dünyasına hoş geldiniz. Onun düşsel, çizgili formalı futbol oyuncuları ile tanışalım.
Neredeyse birbirinin aynısı olan dört erkek, çizgili pijamaya benzeyen kıyafetleri ve pala bıyıkları ile büyük ihtimalle Paris’te bir parkta güzel vakit geçirmektedir. Her ne kadar tablonun ismi Futbol Oyuncuları olsa da aslında oynadıkları oyun rugby. Manzaradaki ağaçların hepsi aynı gözükürken, gökyüzündeki bulutlar gizemli bir sağlamlığa sahip. Resim, tek noktalı perspektife sahip değil. Erkeklerin kafaları vücutlarından küçüktür ve bu durum üstün yetenekli bir çocuk görünümü vermektedir. Bununla birlikte, geleneksel zanaatkârlığın yoksunluğuna rağmen resmin verdiği duygu ortadadır, oyuncuların yaşadığı mutluluk aşikârdır.
Naif Sanat
Rousseau’nun çalışmaları aslında naif sanat ile ilgili her şeyi özetliyor. Daha geniş anlamda naif sanat, resmî sanat eğitimi ve öğretimi almamış kişi tarafından oluşturulan sanattır. Naif eserlerin çocuksu bir masumiyeti ve doğallığı vardır. Perspektif kurallarına önem vermezler, net çizgiler ve cesur renkler kullanırlar. Naif sanat eserleri, basit doğalarına rağmen sanatçının yabani yaratıcılığını yansıtır.
Rousseau ve diğer naif sanatçılar, 20. yüzyılın başında genellikle İlkelcilik² (primitivizm) hareketinin bir parçası olarak kabul edilirler. Naif sanat ve İlkelcilik, biçim açısından perspektif eksikliği ve net çizgilerin kullanımı ile benzerlik gösterir ancak temel fark, İlkelcilik sanatçılarının biçimsel teknikleri kasıtlı olarak reddetmesidir. Rousseau’nun durumunda, İlkelci sanatçılar Rousseau’nun çalışmalarındaki sade karakterlerden ilham alırken, daha sonra da Sürrealistler resimlerinin rüya gibi olan atmosferinden ilham almışlardır.
Rousseau’nun resmi ciddiye alması, kırklı yaşlarının sonunda Paris’in kenar mahallesinde vergi tahsildarı olarak çalıştığı işinden ayrıldıktan sonra başlamıştır. Kendi zamanının sanatçı çevresinde ‘’Le Douanier’’ (vergi tahsildarı) olarak tanınmıştır. Kendi kendini yetiştiren sanatçının çalışmalarına, Fransız akademisyenler William-Adolphe Bouguereau (1825-1905) ve Jean-Léon Gérôme (1824-1904) hayran kalmıştır ve Rousseau’nun Akademi’nin bir üyesi olmasını arzulamışlardır.
Ne yazık ki, Rousseau’nun çalışmalarının eğitimsiz kalitesi ile Akademik Sanat’ın tutuculuğu birbirine hitap etmemiştir. Diğer yandan sanatçının çalışmaları Pablo Picasso, Robert Delaunay ve Guillaume Apollinaire gibi yenilikçi sanatçılar ve yazarlar arasında popüler olmuştur. 1886 yılından 1910 yılına kadar gayriresmî olan Salon des Indépendants’da sergilenen eser, 1905 yılında Salon d’Automne’da Fovistlerin³ eserlerinin yanında yer almaya başlamıştır. Paris’te Rousseau’nun onuruna parti düzenleyen Picasso, bu partiye Paris’in ileri görüşlü tüm sosyete üyelerini çağırmıştır.
Futbol Oyuncuları Rousseau’nun, yeni ve popüler bir sporun dört meraklı oyuncusu ile modern zamanların resmini yapma girişimidir. Paris’ten hiç ayrılmamasına rağmen Rousseau, bugün en çok yemyeşil ve rüya gibi olan orman sahneleri ile tanınıyor.
