Bereket tanrısı, şarap tanrısı, ritüel çılgınlığı, kendinden geçmesi ve gençlik dolu olmasıyla bilinen Baküs; bu tabloda saçlarındaki üzümler ve asma yaprakları ile klasik bir tarzda yansıtılmaktadır. Önündeki taş masanın üzerinde bir kâse meyve ve büyük bir sürahide kırmızı şarap vardır. Sol elinde bulunan yassı kadehi seyirciye uzatıyor, belki de kadeh kaldırarak seyirciyi kendisine katılması için davet ediyor.
Resme baktığımızda bir şeylerin farklı olduğunu görüyoruz. Antik tanrılar ideal Rönesans tasvirleri ile karşılaştırıldığında, kırmızı yanaklı Baküs daha çok büyük bir partinin başlamasını bekleyen sarhoş bir gence benziyor. Kirli tırnakları ve uykulu gözleriyle tanrıya pek benzememekte. Modelin antika togası (roma giysisi), bir omzu aşağıya doğru çekilmiş modern bir erkek gömleği olarak ayırt edilebilir. Kirli minder çok da temiz olmayan bir çarşafın arasından gözüküyor. Bu, sanat tarihinde çizilmiş insana en yakın tanrılardan biri.
Bazı bilim insanlarına göre Caravaggio, tüm nörolojik ve psikolojik semptomlarla birlikte alkol kullanım bozukluğunun doğru ve kesin teşhisini ortaya koydu: gül hastalığı (rosacea), ince ve kaba motor hareketlerinde bozulma. Resimde kadehi tutan elin titrediğini, şarabın oluşturduğu dalgadan anlayabiliriz. Ayrıca modelin sağ dirseğinin dengesini kaybetme ve ince sürahiye çarparak kırma olasılığı var. Kızarmış bir yüz, şişmiş göz kapakları ve kırmızı ellerden kan damarlarının genişlemiş olduğunu anlayabiliriz. İşte saf gerçekçilik!
Baküs’ün önünde gördüğümüz meyve sepetini bazen vanitas (ölüm ve değişimin kaçınılmaz çaresizliğinin hatırlatıcısı olarak yapılan 17. yüzyıla ait natürmort tablosu) olarak yorumlayabiliriz. Seyirciye, dünyevi hayatın fani doğasını ve anlamsızlığını hatırlatması amaçlanmış. Çürük, fazla olgunlaşmış ve kurtlu meyvelerden oluşan sepet, gençliğin faniliğine ve ölümün üstünlüğüne dair uyarı niteliğinde sembolik bir mesaj da taşıyor olabilir.
Resimdeki model, daha önce Caravaggio’nun Meyve Sepeti ile Çocuk, Falcı, Müzisyenler, Kertenkele Tarafından Isırılan Çocuk, Aziz Matthew Çağrısı ve Aziz Matthew Şehitliği eserlerinde modellik yapmış, sanatçının arkadaşı, aynı zamanda kendisi de ressam olan Mario Minniti olabilir. Caravaggio’nun Baküs’ü, 17. yüzyılda yaptığı birçok partiden kalma bir şaka veya arkadaşlarından birinin anlık bir görüntüsü de olabilir. Caravaggio’nun kendisi de bilinen bir alkolik idi.
Bir diğer fikir ise, Baküs’ün şarabı sol eli ile sunması ile ortaya atılmıştır. Caravaggio’nun çalışırken kendisine yardımcı olması için ayna kullandığı ve çizim ihtiyacını böyle ortadan kaldırdığı yönünde spekülasyonlara neden olmuştur. Başka bir deyişle, resimde bize çocuğun sol eli olarak gözüken el aslında Caravaggio’nun sağ eliydi. Caravaggio’nun biyografisini yazan sanatçı Giovanni Baglione sayesinde sanatçının ilk resimlerinden bazılarını ayna kullanarak yaptığı bilinmektedir.
Baküs, Caravaggio’nun ilk patronu olan Cardinal del Monte’nin ailesine katıldıktan kısa bir süre sonra resmedildi ve Kardinal’in eğitimli çevresinin hümanist çıkarlarını yansıtıyordu. Eser, Kardinal öldüğü zaman koleksiyonunun arasında değildi. 1913 yılında öğrenildiğine göre Floransa Büyük Dük’üne hediye edilmiş olabilir.
Kaynak: https://www.dailyartmagazine.com/caravaggio-bacchus/
