Francisco Goya (1746-1828) İspanya’da ulusal tarzın kurucusu olarak görülür. Portreler, tarihsel sahneler ve daha birçok alanda yetenekliydi. Goya ayrıca mevcut durumdan memnun olmayan insanların sesi olarak da bilinir. Gerçekten sevdiği İspanya’sında olan şeyleri her zaman dürüstçe yansıtmıştır. Goya’nın Savaş Felaketleri baskı serisi bunun güzel bir örneğidir.
Çeviren: Simge Şahin
Mahkeme Ressamı ve İnsanların Adamı
Bir çiftçinin oğlu olan Francisco Goya, 13 yaşından itibaren Zaragoza’da Jose Luzan’ın atölyesinde çalıştı. Dinsel bir tören sırasında bir kavgaya karışmasından sonra oradan kaçtı. Sonraki durağı Madrid’di fakat orada da huzuru bulamadı. Dolayısıyla başka bir kavgadan sonra İtalya’ya kaçtı.
Goya, bu skandallar boyunca resim çizmeyi unutmadı. Roma’da Hannibal Alpleri Geçerken ile (1771) Parma Akademisi Ödülü’nü kazandı. Madrid’de sanatçıyı çok sayıda portre siparişi bekliyordu.
Goya 1788’de IV. Charles’ın mahkeme ressamı oldu. Birçok saygın kişi için resim yaptı ve kralın korumasına sahipti. Bununla birlikte Engizisyon Mahkemesi her zaman Goya’nın tepesine biniyordu. Goya 1799’da zamanın standartlarıyla ‘’yeraltı’’ olarak adlandırılabilen Caprichos adında bir oyma baskı albümü yayınladı. Caprichos, ideolojinin ve batıl inançların yaşayan bir fikri nasıl öldürebileceğinin, ülkenin boğucu olduğu gerçeğinin hikâyesidir.
Acı Sürecin Yüzü
18. yüzyılın sonunda Fransa’dan gelen insanlar için bir gelişim ışığı görüldü. Devrim orada gerçekleşti, yasaklı broşürler oradan geldi. İspanya vatandaşları öncüleri olan Goya ile Fransız özgürlüğünü hayal ettiler.
Bununla birlikte Napolyon askerleri İspanya’yı Bonaparte Krallığı’nın bir parçası yapmak için Madrid topraklarına girdiğinde Goya, Fransa’yı fetheden kişilerin sanatçı tarafından hiç sevilmeyen İspanya Kraliyeti ile aynı yüzler olduğunu gördü. Goya’nın Yarımada Savaşı’nın gerçeklerini görme şoku, 1810-1820 yılları arasındaki Savaş Felaketleri’ni oluşturmasına neden oldu.
Savaş Felaketleri
Savaş Felaketleri ismi aslında Goya’nın koyduğu isim değildir. Sanatçı bu seriyi Bonaparte ile İspanya’daki Kanlı Savaşının Ölümcül Sonuçları ve Diğer Anlamlı İfadeler olarak adlandırır. Goya bununla birlikte her baskıya ayrı isim vermiştir. Bu isimler acılarla doluydu, İstemiyorlar, Ve Yardım Edilemez, İnsan Buna Bakamaz gibi.
Goya, Savaş Felaketleri’nde yenilikçi askerlerin insanların evlerine nasıl yerleştiğini ve masum insanları nasıl astığını, kalkınma adı altında nasıl kadınlara tecavüz ettiklerini ve özgürlüğü çamurlar içinde nasıl ayaklar altına aldıklarını gösteriyor. Fransız generallerin yüzlerini ve vurulmuş direnişçilerin bedenlerini resmetti. Bu seride renk yok, sadece siyah ve beyazın sert ve acı gerçekliği var.
Savaşın Felaketleri sayfa sayfa insanların aşağılanma hikâyesini anlatıyor. Bu seri 3 bölüme ayrılabilen 82 baskıdan oluşur. İlk olarak 47 plaka askerlerin aşağılık hareketlerini içeriyor. İkinci olarak 16 plaka 1811-12 kıtlığına el sallıyor. Son plakalar ise savaş öncesinde insanların, İspanyol baskıcı politikasına olan hayal kırıklığını yansıtıyor. Hiçbir liberalin (Goya’nın da) hayalleri gerçek olmadı.
Savaşın Felaketleri tecavüzü, cinayeti, açlığı, eziyeti ile savaş mahkumlarının ve halkın infazlarını yansıtıyor. Savaş kurbanların gözünden, askeri kampanyalar veya kahramanca zafer sahneleri olarak değil haksız zulüm olarak olarak tasvir ediliyor. Her şeyden önce Goya kendisine ve insanlara karşı dürüst bir şekilde savaşın sonsuz dramına dikkat çekiyor.
Savaşın Felaketleri ilk kez Goya’nın ölümünden 35 yıl sonra yayınlandı. Ancak o zaman Fransız ve İspanyol hükümdarlarını eleştiren eserler yayınlanabilir hâle gelmişti.
