Frank Patrick Herbert, (8 Ekim 1920 – 11 Şubat 1986) Amerikan bilim-kurgu yazarıdır. Frank Herbert hem eleştirmenlerden övgüler almış hem de dünya çapında ticari bir başarı yakalamıştır.
Frank Herbert 1920’de Washington, Tacoma’da doğdu. Erken yaşlardan itibaren yazar olmak istediğini biliyordu ve yaşı hakkında ufak bir yalan söyleyerek 1939’da Glendale Star’daki ilk gazete işini aldı.
II. Dünya Savaşı sırasında ABD Deniz Kuvvetleri’nde görev yaptığı için yazma kariyerine geçici olarak ara verdi. 1941’de Flora Parkinson ile evlendi. 4 yıl süren evliliklerinin ardından boşandı.
Savaştan sonra Washington Üniversitesi’ne katıldı ve burada 1946’da yaratıcı yazma sınıfında Beverly Ann Stuart ile tanıştı. İkili o zamanlar bir yandan dergiler için hikâyeler satarak geçimini sağlıyordu. 20 Haziran 1946’da Ann ile Seattle’da evlendiler. İlk oğulları Brian Herbert, 1947’de doğdu. Brian’a göre Frank Herbert üniversiteden mezun olmadı, çünkü sadece onu ilgilendiren derslere girmek istiyordu.
Üniversiteden sonra gazeteciliğe döndü ve Seattle Star’da çalıştı; aynı zamanda on yıl boyunca San Francisco Examiner’s California Living dergisinin yazarı ve editörüydü.
Herbert, 1940’larda bilim kurgu romanları okumaya başladı ve 50’li yıllarda bunun yazmak istediği kurgu türü olduğuna karar verdi. 1950’lerde hikâyeleri Startling Stories‘de yer aldı. Takip eden on yıl içinde kısa öykü üreten bilim kurgu dergilerine yazdıklarıyla katkıda bulundu.
Herbert, McNeilly ile yaptığı röportajda, Dune romanının, Oregon’daki kum tepeleri hakkında bir makale yazması gerektiğinde ortaya çıktığını, ancak kum tepeleriyle gereğinden fazla ilgilendiğini söyledi. Gerçekten de bu makale hiç teslim edilmedi, ancak Dune’u oluşturan fikirlerin tohumu oldu.
Herbert, kariyerine 1955 yılında Denizdeki Ejderha kitabının yayınlanmasıyla romancı olarak başladı ve burada 21. yüzyıl denizaltı ortamını, akıl sağlığını ve deliliği keşfetmenin bir yolu olarak kullandı. Kitap, dünya çapında petrol tüketimi ve üretimi konusunda çatışmaları öngörüyordu. Kritik bir başarıydı, ancak büyük bir ticari başarı değildi.
1959’da Dune’u araştırmaya başladığı sırada karısı tam zamanlı olarak mağazalar için l reklam yazarlığı yapmaya başladı ve altmışlı yılların en çok kazananlarından oldu.
Altı yıllık araştırma ve yazmanın ardından Dune 1965 yılında tamamlandı. Ancak Dune, yayınlanmadan önce yirmiden fazla yayıncı tarafından reddedildi. Bir yayıncı, makaleyi reddetmeden önce “On yılın hatasını yapıyor olabilirim ama…” yazdı. Ancak yirmi numaralı yayıncı daha akıllıca bir seçim yaptı. Herbert’a 7500 dolarlık bir avans vererek yakında oldukça büyük bir çıkış yapacak Dune kitabı için ilk adımı atmış oldu.
1965’te En İyi Roman dalında Nebula Ödülü’nü kazandı. Dune, birbiriyle ilişkili olay örgüsü ve çoklu karakter bakış açısı içeren ilk ekolojik bilim kurgu romanıydı.
Kitap anında en çok satan ürün olmadı. 1968’de Herbert ondan sadece 20.000 dolar kazanmıştı ve henüz diğer kitaplar için tam zamanlı yazmaya başlayamamıştı. Ancak Dune’un yayınlanması beraberinde birçok kapı açtı. 1969’dan 1972’ye kadar Seattle Post-Intelligencer’ın eğitim yazarı ve Washington Üniversitesi’nde genel ve disiplinler arası çalışmalarda öğretim görevlisi oldu. 1972’de Vietnam ve Pakistan’da sosyal ve ekolojik danışman olarak çalıştı. Herbert sadece 1972’de tam zamanlı yazı alabildi. 1973’te The Tillers televizyon şovunun yönetmen-fotoğrafçısıydı.
1970’lerde ve 1980’lerde Herbert sonunda bir yazar olarak ticari başarısını elde etti. Hawaii ve Washington Eyaleti arasında gidip gelerek hayatına devam etti. Bu süre zarfında çok sayıda kitap yazdı, ekolojik ve felsefi fikirler üretti. Dune destanına devam etti.
Ancak servetteki değişimi trajedi ile gölgelendi. 1974’te Beverly’ye kanser teşhisi kondu ve ameliyat olması gerekti. Ameliyattan on yıl sonra, 7 Şubat 1984’te öldü. Frank, Dune: Rahibeler Meclisi’nde karısına ithafen bir karakteri ona adayarak zarifçe ondan bahsetmiştir.
1984, Herbert’in hayatında çalkantılı bir yıldı. Aynı yıl karısı trajik bir şekilde öldü buna karşın kariyeri ironik bir şekilde David Lynch’in Dune filminin piyasaya sürülmesiyle başladı. Yüksek beklentilere, büyük bütçeli prodüksiyon tasarımına rağmen, film Amerika Birleşik Devletleri’nde çoğunlukla kötü eleştiriler aldı. Ancak, ABD’deki hayal kırıklığı yaratan bir yanıta rağmen, film Avrupa ve Japonya’da başarıyı yakaladı. Ayrıca 1984’te Herbert, birçok okuyucunun Dune kadar iyi olduğuna inandığı Dune destanının beşinci kitabını yayınladı. Sonunda, Beverly’nin vefatından yıllar sonra Frank, daha sonraki yıllarda Theresa Shackelford ile evlendi.
Beverly’ye söz verdiği gibi serinin altıncı kitabını da tamamladı. Frank Herbert, okurları için ölümünden sonra zengin bir miras bıraktı. Dune olaylarından önce Dune evreninin tarihini anlatan ve son kitabı olacak roman için planladığı notlar bıraktı. Son yıllarda, oğlu Brian Herbert ve Kevin J. Anderson, bu notları Dune öncesi olaylara dayanan bir roman yazmak için kullandılar ve hayranların söz ettiği Bölüm Sonrası romanını yazmaya hazırlanıyorlar: Dune 7.
Dune’un film versiyonu şimdi bir kült klasiği ve Dune destanı 2003’ten beri Sci-Fi Kanalı tarafından serileştiriliyor.
Herbert’in kitapları, Dune 1984 filminin, televizyon mini dizisinden büyüyen bir hayran kitlesi sayesinde zaman geçtikçe daha popüler hâle geldi. Dune en başarılı ve popüler romanı olmaya devam ediyor – düzinelerce dile çevrildi ve yaklaşık 20 milyon kopya sattı.
Frank Herbert, bilim kurgu romanlarını felsefesi, din, psikoloji, siyaset ve ekoloji içeren karmaşık fikirleri araştırmak için kullandı; Frank Herbert’in çalışmasındaki temel güç, insanın hayatta kalma ve evrim sorununa olan hayranlığıydı.
Dune ayrıca bir dizi nedenden dolayı bir dönüm noktası romanı olarak kabul edilir:
-Belki de ilk edebî bilim kurgu romanıydı. Dune’a kadar, başarılı olmak için gereken tüm bilim kurgu romanlarının büyük bir teknolojik fikir olduğu söylenirdi. Spark Notes, “Dune mirası, ilk kez, George Orwell’ın eserleri gibi üstü örtülü bir sosyal hiciv olmayan edebi bir bilim kurgu romanının temsilidir… Herbert, okuyucular için tatmin edici edebi ve klasik bilim kurgu deneyimi sağlayan bir roman sunuyor.” demiştir.
-Dune aynı zamanda ilk gerçek felsefi bilim kurgu romanlarından biridir. Daha önce bilim kurgu, zor bilimlerle ilgileniyordu, ancak Frank Herbert, Dune evrenindeki teknolojiyi kasıtlı olarak bastırdı, böylece insanlığın teknolojisinin geleceği yerine insanlığın geleceğine hitap edebildi. Dune, insanların ve kurumlarının zaman içinde nasıl değişebileceğini değerlendirir.
-Dune ilk büyük ekolojik bilim kurgu romanıydı. Dune, ekoloji ve bu konudaki bazı terimsel kavramların popülerleşmesine yardımcı oldu ve gezegensel bir farkındalık hissi verdi. Dune’un popülaritesi arttıkça Herbert, Dune sakinlerinin çevresel kaygılarının kendimize benzediğini açıklayan bir üniversite kampüsleri konferans turuna başladı.
-Sonunda Dune sadece destansı bir dünya binası olarak kabul edilir. Frank Herbert, evrenini, okuyucularına daha canlı hâle getirmek için yaratılışının her yönünü – sözlükler, alıntılar, belgeler ve ile zenginleştirdi.
Dune film oluyor!
Dune, yönetmen Denis Villeneuve’ün ellerinde hayata geçiyor. Oyuncu kadrosunda Timothée Chalamet, Javier Bardem, Rebecca Ferguson, Stellan Skarsgård, Josh Brolin, Jason Momoa, Oscar Isaac ve Charlotte Rampling gibi isimler yer alıyor. Dune filminin müziklerini yapan Hans Zimmer, kafasında sayısız fikrin dolaştığını ve müziklerin herkesi çıldırtacağını söyledi. 18 Aralık’ta vizyona girecek film için hepimiz nefeslerimizi tuttuk ve merakla bekliyoruz.
merhaba öncelikle kaleminize sağlık çok etkileyici bir yazı olmuş.Dune serisine başlayanlar için ilk kitap hangisi ve sıralamaya göre okumaya asıl devam etmeliyiz?ben de başlamak istiyorum yardımcı olursanız sevinirim 🙂
Merhaba Betül hanım, güzel yorumunuz için teşekkür ederiz öncelikle. Dune serisinin yayınlanma sırası ise şu şekildedir: 1-Dune Çöl Gezegeni, 2- Dune Mesihi, 3-
Dune’un Çocukları, 4-Dune Tanrı İmparatoru