Dante ve Virgil Cehennemde

Işıktan karanlığa geçmek ya da iblisleri görebilmek için illa Cadılar Bayramında olmak gerekmez. Sizde bu bayramdan bağımsız olarak “ürkünç” şeyleri seviyorsanız tam size göre bir konumuz var: Dante ve Virgil.

William Bouguereau, Dante ve Virgil Cehennemde, 1850, d’Orsay Müzesi, Paris, Fransa.

Bu tablo, Paris’teki Orsay Müzesi’nde ilham veren bir odada bulunuyor. Bu odada cehennem, iblisler ve tutkularla ilgilenen gizemli tuval var. Bu tuvalin adı ”Dante ve Virgil Cehennemde”. 1850’de sanatçı William Bouguereau tarafından boyanmıştır. Tablodaki sahnede Dante ve Romali şair Vergilius, cehennem’in 8. katında iki günahkârın kavgasını izliyorlar. Dante genellikle olduğu gibi yine kırmızılar içerisinde resmedilmiş. Kavga eden günahkârlardan sağda bulunan ateist simyacı Capocchio’dur. Solda bulunan günahkâr ise sahtekârlıkla miras sahibi olan Gianni’dir. Capocchio ve Gianni, yedi ölümcül günahtan biri olan öfke’yi temsil ederken; bu iki figürün arkasında yerde yatan adam tembelliği; tablonun sağ tarafında yer alan diğer insanlar ise açgözlülük, gurur, şehvet, kıskançlık ve oburluğu temsil eder.

William Bouguereau, Dante ve Virgil Cehennemde, 1850, d’Orsay Müzesi, Paris, Fransa. Detay.

KISIM 1

19. yüzyılın ikinci yarısında Romantizm’in zirvesindeydik. Gotik anlayışı, gösterişli Barok ve Rokoko ile buluştu. 19. yüzyılın ikinci yarısı, Romantizmin estetiğini yepyeni bir düzeye, Karanlık Romantizm olarak bilinen bir tarza taşıdığı zamandır. William Blake’in illüstrasyonları ve şiirleri, Goethe’nin Faust‘u, John Milton’ın Kayıp Cennet‘i, Mary Shelley’nin Frankenstein‘ı, Polidori’nin Vampir‘i gibi, birçok sanatçı olağanüstü eserleriyle bu döneme damgasını vurdu. Ama bu yazı ilhamını çok daha eski bir eserden alıyor; Dante’nin İlahi Komedyası‘ndan!

Agnolo Bronzino, Dante Alighieri’nin alegorik portresi, 16. yüzyıl. Gallerie degli Uffizi, Floransa, İtalya.

Dante 700 yıldır birçok kişiye ilham kaynağı olan bu eserinde ruhsal karışıklığını anlatıyor. Kötülükler ve erdemler arasında kaybolmuş bir şekilde, Tanrı’nın huzurunda dünyanın derinliklerine iner. İnsan doğasının karanlığını keşfederek, tanınmış insanlardan unutulmuş olanlara kadar tüm ölenlerin ruhlarının bulunduğu yerlere olan yolculuğunda insalığa eşitliği anlatmaya çalışır.

Dante ve Virgil Cehennemde adlı eserde sunulan sahnede, sahtekârları ve kalpazanları bir araya getiren Cehennemin sekizinci katındayız. Kâfir ve simyacı Capocchio, mirasını kazanmak için ölmüş bir adamın kimliğini gasp eden Gianni Schicchi tarafından boynundan ısırılıyor.

Sandro Botticelli, Cehennem Haritası, İlahi Komedya, 1480–1490 Vatikan Kütüphanesi, Roma, İtalya.

KISIM 2

Neredeyse üç metre yüksekliğinde olan bu eser, ziyaretçilerine resmen işkence uyguluyor. Her detay ürkütücü bir sese dönüşüyor: kasların yırtılmasını, leğen kemiğinin kırılmasını, bir elin göğüsü açma sesi gibi. Eğer bu ses gerçek olsaydı, insanları sağır edebilirdi. Bu eser insanla canavar arasında kalan bir adamın ölümcül kaderini ölümsüzleştiriyor.

William Bouguereau, Dante ve Virgil Cehennemde, 1850, d’Orsay Müzesi, Paris, Fransa. Detay.

Gotik vampirizm, yamyamlık ve hayvani erotizm. Eserde bulunan bu iki beden, Dante’nin Cehenneminde et ve günahla birbirine bağlıdır. Lanetlenme eylemlerini tekrar tekrar yaşamaya mahkûmdur. Lanetlenerek cehenneme atılma sebepleri olan günahlarını tekrar tekrar yaşamaya mahkûm edildiler. William Bouguereau bu eseriyle, Karanlık Romantizm isminin tanımlamasını yaptı. Dante’nin anlattığı tarihin yanı sıra bu eser, bence, esrarengiz dünyanın ve onun gizemine ve tarihine bir övgüdür. Gizem, mantıksal yargımızı etkileyecek bir güce sahiptir. Bu da bir konu hakkında Maniheist düşünce tarzı (belirgin bir iyi kötünü olduğu bir dünya görüşü) ile bir değerlendirme yapmamızı neredeyse imkânsız hale getirir. Aşk ve korku, kadınsı ve erkeksi, gölgeler ve ışıklar gibi o kadar çok detay ve duygu var ki iyi ve kötü arasında kaybolmak kaçınılmaz!

William Bouguereau, Dante ve Virgil Cehennemde, 1850, d’Orsay Müzesi, Paris, Fransa. Detay.

Bir kalem, bir keski, bir fırça ya da kızgın bir demir ile aktarılan bu aynı gizemli durum, “duyuların vertigosu”na neden olmak için kullanılıyor ve bize ikili tanımlamalarla tanımlanamayan yaratıklar olduğumuzu hatırlatıyor.

Kaynakça: https://www.dailyartmagazine.com/dante-and-virgil/