Çoğunluğu kadınlardan oluşan birçok portrenin sahibi olan Modigliani, insanların gözünde değişmeye niyeti olmayan bir çapkın olarak bellenmişti. Bu yazıda bir pervasız olarak görülen Modigliani’nin gerçeklerini keşfedeceğiz.
Amedeo Clemente Modigliani, 20. yüzyılın tanınmayan İtalyan-Yahudi ressam ve heykeltıraşıydı ve kendisi Paris’in yoksul köşelerinde şahsına münhasır, modern bir tarz geliştirmişti. Özellikle insanları resmedişindeki uzatılmış yüzler, boyunlar, vücutlar onun kolay tanınmasını sağlıyordu. Bunun yanında Modligliani’nin tarzı kendi zamanın kanıksanmış sanat hareketlerince kabul edilmesi zordu. Bazı eleştirmenlere göre çalışmaları Kübizm ve aynı zamanda Afrikalı, Mısırlı, Asyalı yüz maskelerini hatırlatıyordu.
(Amedeo Modigliani, Woman with Red Hair, 1917, National Gallery of Art, Washington, DC, USA.)
Modigliani’nin portrelerinin arkasındaki ilham kaynağı çok tartışmalı bir konudur. Çünkü Romansal formunun ve konularını anlatış tarzının; ne kendisindeki egzotik etkilerden geldiğine ne de Kuzey İtalya’daki ortaçağ esintileri ve Romanyalı heykeltıraş Brancusi’dan aldığı ilhama dayandığına karar verilebiliniyor.
Emin olunabilen nokta ise Modligliani’nin portrelerin ve çıplaklığın zamanın dışına taşan temalarını modern sanata getirdiğidir. Tuval ve heykelcilik ile eş zamanlı uğraşması, onun kendi tarzını oluşturmasını ve bu tarz ile hem modern seyirciyi hem çağdaşlarını büyülemesini sağlamıştı.
(Amedeo Modigliani, The Little Peasant, 1918, Tate Modern, London, UK.)
Modigliani, çizim ve tablolar ile uğraşmaya çok erken yaşlarında başladı, hatta eğitim almaya başlamamışken bile kendisine ressam dedi. 1904 ve 1914 yılları arasında, kendisini büyük bir ciddiyetle heykelciliğe adadı. Ancak en iyi bilinen eserlerinin birçokları 1916 ve 1919 yılları arasında yapılmıştı. Bu çalışmalar, Polonyalı bir şair ve sanat malzemeleri tedarikçisi olan ve kendisine de ihtiyacının olduğu malzemeleri satan ve modellik yapan Léopold Zborowski ile yapıldı ve bir dizi nüden ibaretti.
(Amedeo Modigliani, Portrait of a Young Woman, 1918, New Orleans Museum of Art, New Orleans, LA, USA.)
Bu dönem, bilinçlice kaotik ve asi bir benliğe tutunarak yaşadığı önceki kariyeriyle tezat oluşturdu. Özetle aşırı alkol ve uyuşturucunun etkisi altında arkadaşlarının ve sevgililerinin portrelerini yapmış ve çizdiği formları şekillendirmişti. Bunun yanında sırf restoran hesabını kapatabilmek adına resimlerini birkaç franka satarmış yani onlara değer biçmekten kaçınmıştı.
(Amadeo Modigliani,Nude,1917,private collection)
Modigliani, yaptığı portreler yüzünden iflah olmayacak bir hovarda gibi gözüktüğünü tekrarlamak önemli. Çünkü portrelerinde kullandığı imgeler ve dışa vurduğu cinsel semboller, kendi zamanında büyük yankı uyandırıyor, skandal olarak tanımlanıyordu.
(Modigliani’s portraits: Amedeo Modigliani, Juan Gris, 1915, Metropolitan Museum of Art, New York, USA.)
Amadeo Modigliani 1920’de savaştığı tüberküloz hastalığından ve yıllardır süregelen madde bağımlılığından dolayı otuz beş yaşında öldü. Arkasında 21 yaşındaki hamile nişanlısı Jeanne Hébuterne’ü bıraktı ve nişanlısı da onun ölümünden bir gün sonra bir binanın beşinci katından atlayarak intihar etti. Hayatının sonlarında hastalığı ve bağımlılığı onun için çalışmayı ve yeni şeyler üretmeyi imkansız kılmıştı. Öldüğünde onu tanıyan birçok insan cenazesine katılmıştı ancak bir sanatçı olarak kendi arkadaş çevresinin dışında, yoksul ve hakkı verilmemiş olarak öldü. Bu durum günümüzde ulaşılan nokta ile oldukça çatışıyor. Çünkü şu an ona ait parçalar, bir sanatçıya ödenen en yüksek fiyata sahip çalışmalar arasında yer alıyor.
Modigliani’s portraits: Amedeo Modigliani, Woman with a fan, 1919, Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris, Paris, France.
