Hindistan’da bir müzenin ikinci katında gizli kalmış, büyüleyici bir ahşap heykel: Bir adam küstahça göğsünü kabartmış odaya bakıyor, arkasındaki aynada ise başını hafifçe eğmiş mütevazı bir kadın yansıması görülüyor. Bu inanılmaz heykel, yekpare bir ahşabın iki tarafında farklı figürler barındırıyor. Heykelin teatralliği, arkasına bir ayna konduğunda tamamen ortaya çıkıyor ve erkek figürün arkasında bir kadın figürü görünüyor. Kadın, erkek figüre bakmaya cesaret edemiyor ve yere bakıyor.
Çeviren: Betül Kap
Edebiyatseverler bu zıt karakterlerin kimleri temsil ettiklerini hemen anlayacaklardır: Mefistofeles ve Margaretta. İki taraflı heykelin, bu büyüleyici ikilinin Goethe’nin ikonik kitabı Faust’un karakterleri olduğu çok açık.
1808 yılında yayınlanan Faust, iyi ve kötünün klasik bir savaşıdır. Geniş bıyığı ve şeytani sırıtışıyla heykeldeki erkek figür açıkça Mefistofeles’tir (daha yaygın olarak şeytan diye bilinir). Kanı üzerine bir anlaşma yapan Faust bu anlaşmayı aslında şeytanla yapmıştır. Margaretta olarak da bilinen Gretchen’e aşık olduğunda ise bu anlaşma cinayet ve ebedi lanetlenme gibi çok vahim şeylerle sonuçlanacaktır. Kişisel isteklerini tatmin etmek için şeytanı takip eden Faust’un hatasını çok geç fark etmesi klasik bir trajedi konusudur.
Goethe’den çok daha eskilere dayanan Faust efsanesi daha sonra birçok roman, şiir, oyun, beste ve sanat eserine konu olmuştur.
Hindistan Haydarabad’daki Salar Jung Müzesi’nde yer alan bu özel heykel, sanatçının hikâyeyi etkili ve adeta yaşatarak aktarabilme yeteneği açısından büyüleyicidir.
19. yüzyılda adı bilinmeyen bir Fransız sanatçı tarafından ortaya konmuş bu eser, koleksiyonun en çok fotoğraflanan eserlerinden biridir. Dünyanın en büyük müzelerinden birinde yer alması da etkisi hakkında ipucu vermektedir.
Tek bir çınar kütüğünden oyulmuş bu iki figür, Faust’ta da işlendiği gibi insanlığın iki kutuplu doğasının bir sentezidir. Bir tarafta sadece muzır gözleriyle bile korku yaratan kötü Mefistofeles var. Diğer tarafta ise şeytana bakmayı reddeden Gretchen. Hikâyede de anlatıldığı gibi bir metaforu yansıtıyor diyebiliriz. Gretchen kötülükten ve şeytandan uzaklaşırken Faust mutluluğu bulmak ve sonsuz bilgiyi elde etmek için adeta şeytanın kollarına atılıyor.
Bu çift taraflı muazzam heykel, bir parça tahta ile Faust’u yeniden anlatıyor. Bir yüzünde olanca kibriyle dikilen bir adam, öbür yüzünde ise başını hafifçe eğmiş mütevazı bir kadın…
Kaynak: https://mymodernmet.com/mephistopheles-margaretta-sculpture-india/
