Dünyanın en ünlü tablolarının birine gizlenmiş olan unutulmaz sekiz kelimelik cümle, yüzyılı aşkın süredir sanat tarihçileri için bir merak konusu olmuştur. 1904 yılında, Edvard Munch’un Çığlık tablosunu yakından inceleyen Danimarkalı bir sanat eleştirmeni, kızıl gün batımının dalgalı bulutları arasında duran yazıyı fark etti. “Sadece bir deli tarafından resmedilebilir” ifadesi yer alan gizemli cümlenin -1893’te ilk ortaya çıkışından bir süre sonra eklendiği anlaşılmıştır- ya tablodan hoşnut olmayan biri tarafından ya da sanatçının kendisi tarafından eklendiği uzun zamandır düşünülüyordu. Yüzyıllık tartışma nihayet modern teknoloji sayesinde çözüme kavuştu. El yazısını Munch’un mektuplarıyla ve günlükleriyle karşılaştırmak için kızılötesi fotoğraflama yapan Norveç Ulusal Müzesi’ndeki uzmanlar, kelimelerin sanatçının kendisine ait olduğunu ortaya koydu.
Çeviren: Gülnihal Kara
Norveç Dışavurumculuğunun parçası olarak Munch, tablonun birkaç farklı versiyonunu yapmıştır. Gizli mesajın bulunduğu orijinal tablo ise 1893 yılına dayanmaktadır. Sanatçıya göre; bu unutulmaz resmin fikrini, günbatımında yaptığı bir yürüyüşte yaşadığı bir halüsinasyon sonucunda bulmuştur. Merkezindeki figürden yayılan ızdırap hissi, tablo ilk sergilendiğinde görenler için oldukça rahatsız ediciydi. Dolayısıyla, eserin sanatçının ruhsal durumunu belirttiği yönünde fikirler sunuldu. Bu nedenle akademisyenler; Munch’ü “deli” diye adlandıran mesajın, bilinmeyen bir el tarafından yazılmış olup olmadığını merak ettiler.
Ulusal müze, inşaat nedeniyle kapalıyken Munch’ün tablosunu kızılötesi ışık altında incelemeye karar verdi. Meydana getirilen görüntüler resim üzerinde yazılı olan kelimelerin daha belirgin bir taslağını verdi. Daha sonra uzmanlar el yazısını sanatçının bilinen yazı örnekleriyle karşılaştırdılar ve el yazısının aynı olduğu sonucuna ulaştılar. Fakat Munch kendi eserinin üstüne neden böyle bir cümleyi yazdı? Ailesinin akıl hastalığı geçmişi sebebiyle, Munch’ün kendi ruhsal durumuyla ilgili yapılan eleştirileri çok ciddiye aldığı biliniyor. Bu nedenle müzeden yapılan açıklamaya göre: “Muhtemelen Munch, yazıyı 1895’te veya sonrasında eserine yönelik eleştiriye bir karşılık olarak ekledi.”
Munch, kendi itirafıyla işkence görmüş bir ruhtu ve hayatının ilerleyen zamanlarında alkol bağımlılığıyla ve ruhsal sorunlarla mücadele edecekti. Bir yazısında şöyle demiştir:
Hastalık, delilik ve ölüm, beşiğimi gözleyen ve bütün hayatım boyunca bana eşlik eden kara meleklerdi.
En ünlü tablosu olan Çığlık, ünlü Çığlık maskesi de olmak üzere, pek çok acı ve keder tasvirine ilham olmuştur. Neyse ki yaşamının sonraki yılları ticari başarılar ve daha neşeli tablolardan oluşuyordu. Munch 1944 yılında, Norveç Nazi işgali altındayken hayatını kaybetti. Eserleri daha önce Naziler tarafından Alman müzelerinden atılmıştı. Bu sebeple, bugüne kadar bu eserlerden 11 tanesi hiçbir zaman geri alınamadı. Diğer eserleri 2022’de tekrar açılacak olan Norveç Ulusal Müzesi’nde görülebilir.
Edvard Munch’un Çığlık tablosu yüzyıldır akademisyenleri şaşkına çeviren gizlenmiş bir mesaj taşıyor.
Mesaj, resmin bir ‘’deli’’ tarafından yapıldığını ima ediyor.
Yazının tabloya başkası tarafından mı yoksa sanatçının kendisi tarafından mı yazıldığı sorusu uzun zamandır vardı.
Kızılötesi fotoğraflama ve el yazısı analiziyle, Norveç Ulusal Müzesi yazıyı Munch’un kendisinin yazdığını keşfetti.
Çığlık ve gizli mesajı müze 2022’de tekrar açıldığında görülebilecek.
