Cupid ve Psyche: Antonio Canova ve Sanatı

Cupid ve Psyche yani Aşk ve Ruh. Gerçek bir ustalık eseri olan Cupid’in Öpücüğü ile Yeniden Canlanan Ruh, 1787 ile1793 yılları arasında Antonio Canova tarafından mermerden yapılmış bir heykeldir. Heykeltıraş bu eserinde, Yunan mitolojisindeki iki ana karakterin sevgiyle kucaklaşmasını tasvir etti: Latince Aşk veya Aşk Tanrısı anlamına gelen ”Cupid” ve ruh anlamına gelen ”Psyche”.

Antonio Canova, Cupid’in Öpücüğü ile Yeniden Canlanan Ruh, 1787–1793, Louvre, Paris, Fransa.

Psyche (Ruh)’un Ölümsüzlüğü

Psyche, Milet Kralının 3 kızından en güzelidir. Öyle güzeldir ki halk onu tanrıça yerine koyup, Afrodit yerine ona tapınmaya başlar. Afrodit, Eros (Cupid)’un annesidir diğer ismi ise Venüs’tür. Psyche bu durumdan hoşnut değildir. Kardeşleri bir bir evlenirken erkekler onun güzelliğinden çekindikleri için hiç talibi yoktur. Bir kâhin, kızın dağın tepesine çıkması gerektiğini ve kısmeti olan kanatlı bir yılanın gelip onu alacağını söyler. Halkın kıza taptığını öğrenen Afrodit çok kızar ve oğlu aşk tanrısı Eros’u, Psyche’yi çirkin bir canavarla evlendirmesi için görevlendirir. Psyche dağda beklerken yılan yerine beyaz bir bulut gelip onu alır. Kız buluttayken bayılır. Gelen aslında kızı görünce aşık olan Eros’tur. Eros, Psyche’yi sarayına götürür. Gece olup kız uyanınca Eros görünmeden karanlıkta saklanarak ondan bir söz vermesini ister. Sadece karanlıkta görüşecekler ve yüzünü hiç görmeyecektir. Sarayda güzel bir hayat yaşaması ve onun kocası olması için şartı budur. Psyche kabul eder. Saraydan ve her gece karanlıkta gelen kocasından da memnundur. Bir gün ziyarete gelen kardeşi ona bir akıl verir. Gece bir mum yakarak kocasının yılan mı yoksa başka bir şey mi olduğunu öğrenmesini öğütler. Psyche Eros uyurken yüzünü görmek için bir mum yakar, genç tanrının derisine mumdan bir damla sıcak yağ düşer ve Eros uçup gider.

Aşk ve Ruh, Louis Jean Francois Lagrenee

Her yerde sevgilisini arayan Psyche, Afrodit’in kölesi olur. Afrodit ona 3 görev verir. Başarılı olursa affedileceğini söyler. Kız birbirinden zor ilk 2 görevi yardım alarak tamamlar. 3. görev Hades’ten alınan sihirli bir kutuyu açmadan getirmektir ama Psyche merakına yenik düşer. Ne yazık ki kutuyu açmasıyla birlikte son nefesini vererek onu yalnızca Cupid’in öpücüğünün uyandırabileceği derin bir uykuya dalar. Cupid onu öper ve Psyche yeniden hayata döner.

Psyche’in Altın Kutuyu Açması (1903) / John William Waterhouse

Antonio Canova ve Sanatı

18. yüzyılın sonunun önemli heykeltıraşlarından olan Antonio Canova, önemli bir Avrupa etkisine sahipti. O dönemde Venedik Cumhuriyetine ait olan Treviso eyaletinde doğdu ve Venedik Akademisi’ne ressam ve heykeltıraş olarak girdi.1779’da Roma’ya taşındı ve kısa sürede kendisini birçok gezginin ziyaret ettiği büyük bir atölyenin başında buldu.

Canova, antika sanatıyla ilgili sayısız çalışmasından etkilenerek ölçülü bir üslup geliştirdi. Karakterlerinin incelikli formlara ve sakin tutumlara sahip olduğu neoklasik sanat eserleri üretti. Sanatçı, heykellerinde net hatlara sahip olmak için çizgi ve çizime büyük önem veriyor. 1782’de tamamlanan Theseus ve Minotaur, Antonio Canova’nın Vatikan’daki Belvedere’nin meşhur Torso’sundan esinlenerek geliştirdiği sade stili kullandığı ilk heykel grubudur.

Antonio Canova, Theseus ve Minotaur, 1782, Victoria ve Albert Müzesi, Londra, İngiltere.

 Cupid ve Psyche Heykelinin Doğuşu

Canova, Herculaneum’u ziyareti sırasında mermer Cupid ve Psyche heykelini yaratmak için bir ilham kaynağı buldu. Orada bulunan ve içinde çömelmiş ve kollarını önündeki, ona doğru yaslanmış olan adama doğru uzatan bir kadın tasviri bulunan bir Roma resmini kopyaladı. Bu iki pozisyonun birleşmesi, heykeltıraşın mermer bloğu için sabit bir piramit şekli oluşturmasına izin verdi. Figürlerin bacakları, tabanı ve kanadın ucu, yapının tepesini oluşturur. Antonio Canova, esere görsel güç veren sağlam bir düzen ile hareketliliği birleştirmeyi başarır.

Antonio Canova, Cupid’in Öpücüğü ile Yeniden Canlanan Ruh, 1787–1793, Louvre, Paris, Fransa. Detay

Bu heykel grubunun konusu çok eskidir ancak formu ondan oldukça farklıdır. Yunanlılar ve Romalılar vücutları anatomi ve kasları vurgulayarak yontarken Canova bedeni arındırma rolünü üstlendi. Çizgilerin akışkanlığı, ince vücutların anatomisinin zarafeti ve yumuşaklığı, eskiden kasların yüceltilmesinin yerini almıştır. Bu tarz, Canova’nın sanatını 18. yüzyılın ikinci yarısının neoklasik hareketine yerleştirdi.

Antonio Canova, Cupid’in Öpücüğü ile Yeniden Canlanan Ruh, 1787–1793, Louvre, Paris, Fransa. Detay

Aşıkların bedenlerinin esnekliğini ve zarafetini en iyi şekilde sunmak için Antonio Canova, mermer bloğunda çeşitli teknikler kullanmış. Mermer çizgileri bir yerden diğerine aynı değildir; örneğin, örtüyü Psyche ve kaya üzerinde karşılaştırın. Canova, her iki vücut için de daha ince törpüler kullanarak bir yaşam izlenimi ve etin yumuşaklığını ortaya koyar.

Cupid ve Psyche’nin hikayesi basit bir aşk hikayesi değildir içinde derin bir anlam taşır; Akıl ve Aşk bir arada bulunamaz, çünkü Akıl daima Aşk’a ihanet eder.

Aşk şeffaf ve narin olmalı, karanlık olmamalı. Canova burada Eros’un mermer kanatlarını öyle ince yontmuş ki ışık vurduğu zaman kanatlar mermer değil de tülden yapılmış gibi şeffaf ve zarif ışığı geçiriyor.

Kaynak: 1 2 

Dahili bağlantı: https://www.sanatlaart.com/sanat-tarihinin-ask-dolu-6-basyapiti/