Birçok sanatçı deniz resmedebilir fakat hepsi kendini ona tamamen adayamaz. İvan, uzun hayatı boyunca (1817-1900) denize dair yüzlerce tablo resmetti. Deniz üzerinde gün doğumu ve gün batımları, fırtınalar, sükûnet, gemi enkazları, deniz savaşları ve hatta dünya çapında bir tufan. İvan Ayvazovski’nin dünyasına hoş geldiniz!
Çeviren: Simge Şahin
Yüzmeyi Öğrenmek
Ermeni asıllı Ovannes Aivazyan, Karadeniz’de bir şehir olan Feodosya yerlisiydi. Gelecekteki İvan Ayvazovski’nin yaşam boyu ilhamını nereden aldığını böylece tahmin edebilirsiniz. Sanatçı, hayatının çoğunu orada geçirmiş ve kendisine gösterişli bir itibar inşa etmiştir.
Ayvazovski, genç yaşlarda olağanüstü bir müzikal yetenek gösterdi. Hiçbir yardım almadan keman çalmayı yeterince iyi öğrendi. Resimdeki daha sonra ortaya çıkan yeteneği olmasaydı, kim bilir, belki dünya Ayvazovski’yi bir müzisyen olarak tanıyabilirdi.
Sanatsal yetenekleri de gün gibi ortadaydı. Ayvazovski, henüz gerekli yaşa ulaşmadan (14 yaş altındaydı) İmparatorluk Sanat Akademisi’ne girdi. Akademi başkanı Alexey Olenin, Ayvazovski’nin sadece 1 resmine baktıktan sonra kararını verdi.
Ayvazovski 1837’de Akademi’nin Büyük Altın Madalyasına layık görüldü ve Avrupa’ya açılan bir gezi kazandı. 20 yaşındaki Ayvazovski ayrıca, öğretmenlerin Akademi’nin ona daha fazla bir şey öğretemeyeceğine karar vermesinden dolayı, okuldan 2 yıl erken mezun oldu.
Başarı Gemisine Binmek
Genç üstat 1840-1844 yılları arasında yeteneklerini geliştirerek Avrupa çapında seyahat etti. Başlangıçta İtalya’da yaşadı ve çalıştı. Bu yıllar boyunca kendi yaratıcı tarzını geliştirdi ve hafızadan çalışmayı öğrendi. Evet, işte ilginç bir gerçek: İvan Ayvazovski bütün ünlü deniz manzaralarını doğada değil, stüdyosunda resmetti! Stüdyosunun pencereleri denize değil avluya bakıyordu.
Ayvazovski’nin İtalya tabloları ona büyük bir başarı getirdi ve bunun sayesinde Avrupa maceralarına devam edebildi. Ayvazovski’nin gemisi seyahat ederken bir defasında şiddetli bir fırtınanın içine girdi. Geminin altüst olduğu ve sanatçının kaybedildiği düşünüldü. Ölüm ilanları St. Petersburg gazetelerinde bile yayınlandı.
Büyük Yelkenli
İvan Ayvazovski, Rusya’ya başarı içerisinde döndü. Bir öğretim görevlisi oldu ve Genel Donanma Personelliğinde sanatçı olarak görevlendirildi. I. Nikolay, yandan çarklı bir gemiyle denizde giderken, bir keresinde Ayvazovski’yi yanına aldı. Hükümdar bir gemi çarkında, sanatçı da diğerinde durdu. Ve Nikolay bağırdı:
“Ayvazovski! Ben dünyanın kralıyım, sen de denizin!” (Rus sanatçı Kirill Lemokh, Aivazovski’yi Hatırlıyor, Iakov Mintchenkov, Peredvizhniki Anıları, 1965.)
Ayvazovski birçok onur ünvanına layık görüldü. Çok fazla seyahat etti. Mısır, Yunanistan ve Anadolu’da bulundu. Fakat en önemlisi, çok ünlü olan deniz manzaralarını resmetmeye devam etti. Toplamda 600’den fazla tablo resmetti.
İvan Ayvazovski 1843’de, yapıtları Louvre’de sergilenen ilk Rus ressam oldu.
Ayvazovski görkemli birisi değil, fakat dünyası karmaşık ve dikkate değer. Kendi içerisinde bir general, bir piskopos, bir sanatçı, bir Ermeni, saf bir büyükbaba… Puşkin’in arkadaşıydı, fakat Puşkin onun gibi okumadı. Hayatı boyunca tek bir kitap okumadı. Okuması istendiğinde:
“Kendi düşüncelerim varsa eğer neden okumalıyım?” yanıtını veriyordu. (Rus yazar Anton Çehov, Ayvazovski Hakkında, Çehov’un 1888 tarihli mektubu.)
Dürüst olmak gerekirse, Ayvazovski sadece derin suları değil ayrıca hayattan sahneleri, dağları ve İncille ilgili sahneleri de resmetti… Fakat sanatçıyı ünlü yapan denizi seven ruhudur.
Kaynak: https://www.dailyartmagazine.com/ivan-aivazovsky-marine-art/
