2021 yılı diğer yıllardan biraz farklıydı, hâliyle sanatçılar eserlerini sunmak için normal hayata dönüşü bekledi. Adalet sorunları ve pandemi, bazı sanatçıları yeri değiştirilebilir eser üretmeye teşvik etti, diğerleri ise tam tersine yine aynı sebeplerden dolayı sabit mekan arayışındalardı. Bu yazımızda, 2021’de sergilenen en ses getiren kurulum sanatı eserlerine göz atacağız.
İster Refik Anadol‘un yapay zeka kullanımına ister Daniel Popper’ın doğadan ilham alan heykeline bakıyor olalım, her enstalasyonun verdiği önemli mesajlar var. 2021 ayrıca Christo ve Jeanne-Claude’un Paris’teki Zafer Takı’nı kumaşa sarmak için uzun zamandır beklediği bir andı. Bu kurulum için belirlenen tarih aslında 2020 yılıydı fakat pandemiden dolayı 2021 yılına ertelenmişti. Bu 10 esere kısaca bir göz atalım;
1) Christo ve Jeanne-Claude Tarafından Kumaşla Sarılan Zafer Takı, Christo ve Jeanne-Claude
Paris’in ikonik heykeli olan Zafer Takı’nı sarıp sarmalamak bu ikilinin hayaliydi. Kırmızı iplerle bir arada tutulan bu kurulum, 5 yılı aşkın bir çalışmanın sonucudur. İki haftadan biraz fazla bir süre boyunca, halk parıldayan eserin tadını çıkarabilir ve tıpkı Christo ve Jeanne-Claude’un istediği gibi sanat eserine dokunabilecek kadar yakınlaşabilecekti. Bu eser için 25 bin metrekare kumaş kullanıldı. Öyle kumaş deyip geçmemek lazım çünkü projenin toplam maliyeti 14 milyon Euro. İlk bakışta bu eserin amacını anlamak kolay değil. Hatta bazı insanlar bu çiftin eserlerinin anlamsız olduğunu düşünüyor. Projenin akıl hocaları olan Christo ve Jeanne Claude, hayallerinin gerçekleştiğini görmeden vefat etmiştir. Bu yüzden bu kurulum, Christo Vladimirov Javacheff’in yeğeni Vladimir Yavachev tarafından tamamlandı. Christo’ya göre işlerinin ana teması özgürlük olduğu için imse eserlerini satın alamaz hatta bilet bile satılamazdı. Bu yüzden de eser üzerinden herhangi bir komisyon kazanan olmadı. Bu projeyle beraber Paris, ikonik yapılarından birini çağdaş sanatla da tarihe geçiriyor.
2) Amerika’da, Böyle Bir Şey Nasıl Olabilir? (Beyaz Bayraklar), Suzanne Brennan Firstenberg
Kesinlikle yılın en hareketli kurulumlarından biri Amerika’da National Mall’da gerçekleşti. Bu eser, COVID-19 pandemi sürecinde hayatını kaybedenleri anmak için Suzanne Brennan Firstenberg tarafından oluşturuldu. Toplamda, her biri kaybedilen bir Amerikan hayatını temsil eden 670.000’den fazla beyaz bayrak bölgeye konuldu. İnsanlar bayrakların üstüne kırmızı alemle kayıplarının isimlerini yazıyordu. Bu kurulum insanlar için bir sanat eserinden daha fazlası oldu. İnsanlar burada kaybettikleri yakınlarını anıyor ve yas tutuyorlardı. Firstenberg bunu yaparak, tarihin bu önemli döneminde insanlara duygularını dışa vurmak için bir fırsat sağladı.
3) SEEINJUSTICE (Adaletsizliği Görmek), Chris Carnabuci
Fotoğraf: Pinar Noorata/My Modern Met
Fotoğraf: Pinar Noorata/My Modern MetHeykeltıraş Chris Carnabuci, Confront Art ile çalışarak 2020 yılında meydana gelen sosyal adaletsizliklere büyük bir tepki olarak George Floyd, Breonna Taylor ve John Lewis’in büyük ölçekli büstlerini yarattı. İnce dilimlenmiş Afrika Maun ağacından yapılmış 200 kattan oluşur, parlak bronz renkle kaplanan bu katlar New York Union Square’e yerleştirildiler. Ortaklar, Floyd’un kardeşi Terrance ile birlikte çalışarak “anıtları bir adalet hareketiyle buluşturmak” istedi. Bu ortakların planı, heykellerin ülke genelinde sergilenmesine devam etmek ve daha sonra her bir bireyi temsil eden bir hayır kurumuna gitmek üzere onları açık artırmaya çıkarmak.
4) I Hope (Umuyorum), Chiharu Shiota
Uzun bir izolasyon döneminden sonra Japon sanatçı Chiharu Shiota, başkalarına umut aşılamak istedi. Bunu yapmak için dünyanın dört bir yanındaki insanlardan 10.000 mektup topladı ve onları kırmızı iplikle dizdi. Berlin’de eski bir kilise olan sergi alanına yerleştirilen ipler, insanların geleceğe dair umutlarını anlatan bu mektuplarla bir ağ oluşturdu. Kurulum eseri uzun süre boyunca halka açık olamasa da Shiota, müzisyenleri ve dansçıları eserle etkileşimli performanslar yaratmaya davet etti ve bu performanslar daha sonra canlı olarak yayınlandı.
”Umut bizi bir araya getiren şeydir.”
Chiharu Shiota’nın ”Anıları Sayma” kurulumu hakkında bilgi almak için buraya tıklayınız.
5) Tuzlu Kiraz Çiçekleri, Motoi Yamamoto
Japon sanatçı Motoi Yamamoto, Setouchi Şehir Sanat Müzesi’ndeki kişisel sergisi için hafıza, anımsama ve geleceğe doğru ilerleme üzerine samimi bir kurulum yarattı. 100.000’den fazla düşmüş kiraz çiçeği yaprağı tuzdan- Yamamoto’nun genellikle çalıştığı bir ürün- sevgiyle yaratıldı. Bu seçim hem estetiktir—Yamamoto tuzun beyazlığını takdir eder— hem de semboliktir. Japonya’da tuz, eski zamanlardan beri temizlikle ilişkilendirilmiştir. Çalışmanın hassaslığı anlamıyla bağlantılıdır – hayat geçicidir ve her an değişebilir. Eser 9 günde 55 saat harcanarak yapılmıştır.
6) İnsan ve Doğa, Daniel Popper
Sanatçı Daniel Popper, İnsan+Doğa sergisi için Morton Arboretumu’na beş anıtsal heykelini yerleştirdiğinde, heykellerin çevresinde bulunan 1.700 dönümlük arazi değişime uğradı. Bu eserler, insanlar ve doğa (ağaçlar) arasındaki köklü iletişimi ortaya koyuyor, doğayla bağlantımızın ve yaratma kabiliyetimizi, çevremizi besleme ve özen gösterme sorumluluğumuzun bir hatırlatıcısı. Antik Yunanlılar, tüm yaşamın Toprak Ana’nın verimli rahminden geldiğine ve tüm canlıların belirlenmiş yaşam süreleri sona erdikten sonra Toprak Ana’ya geri dönmesi gerektiğine inanıyorlardı. Özellikle çarpıcı olan UMI heykeli, karnını nazikçe kucaklayan bir anne figürü heykelidir. İç içe geçmiş dallardan oluşan vücuduna doğru bakarak yaklaşmakta olan anneliğini düşünüyor gibi görünüyor.
7) TikTok TeamLab, TeamLab ile Yeniden Bağlanma
Yağmurda Büyüyen Muazzam Yaşam – Tam Bir Yıl; teamLab, 2021, Etkileşimli Dijital Kurulum
Yağmurda Büyüyen Muazzam Yaşam – Tam Bir Yıl; teamLab, 2021, Etkileşimli Dijital KurulumUluslararası sanat topluluğu olan TeamLab her seneye eserleriyle damga vurduğu gibi bu seneyi de es geçmedi. İnanılmaz, sürükleyici eserleriyle tanınan TeamLab bu kez, TikTok ile ortaklaşa oluşturulan bir kurulumla işlerini daha da ileriye taşıdı. TikTok TeamLab Yeniden Bağlanma, eserlere bir sauna ritüeli ekleyerek deneyimini yeni bir düzeye çıkardı. Tokyo’da sergilenen kurulum, Japonya’daki derin sauna kültüründen yararlanıyor. Ziyaretçiler, beş sürükleyici ortamdan birinde dinlenmeden önce bir sauna ve soğuk banyo alanından geçerek “sauna büyüsüne” davet edildi. Daha sonra yeni bir eseri tanımak için döngüye devam ettiler.
TeamLab kurulum sanatıyla ilgili bağlantılı yazıya ulaşmak için buraya tıklayınız.
8) Kauntum Hatıralar, Refik Anadol
Dijital sanatçı Refik Anadol, bu inanılmaz kurulumları yaratmak için en son teknolojiyi kullanıyor. 2021’in başlarında, yapay zeka kullanarak NGV Trienali için bir parça yarattı. Aslında, Kuantum Anılarını bir araya getirmek için 200 milyondan fazla doğa görüntüsü kullanıldı. Sonuçlar, muazzam bir çerçeveye yerleştirilmiş büyüleyici videolar oldu. Kullandığı görüntülerin üç boyutlu nitelikleri dinamik kuruluma eklendi. My Modern Met’e verdiği röportajda dediği gibi “Yapay zeka, düşünen bir fırçayla resim yapmama izin veriyor.”
Refik Anadol’un Kuantum Hatıralar’ı hakkında daha fazla bilgi almak için: Verileri Sanata Dönüştürmek, Kuantum ve Makine Hatıraları
9) Büyümek, Daan Roosegaarde
Hollandalı tasarımcı Daan Roosegaarde, kurulumlarını daha iyi bir dünya hayal etmemize yardımcı olması îçin yaratmasıyla biliniyor. Bu eserde 20.000 metrekarelik bir pırasa tarlasını kırmızı ve mavi LED ışıklar sayesinde bir sanat eserine dönüştürmüştür. Bu ışıklar alana sadece çağ ötesi bir görünüm kazandırmakla kalmaz, aynı zamanda bitki yetiştirmeye de teşvik eder. Roosegaarde, bitkilerin metabolizmasını harekete geçiren ve haşerelere karşı direncini artıran farklı ışık frekanslarını kullanarak “hafif reçeteler” oluşturdu. Bu çalışma, doğayla bağlantımızı kullanmak konusunda farkındalık yaratmaya yönelik daha büyük bir planın sadece ufak bir parçası.
10) Bir Arada Yaşamak, Elephant Family (Fil Ailesi) ve Real Elephant Collective (Gerçek Fil Topluluğu)
Kar amacı gütmeyen kuruluşlar; Fil Ailesi ve Gerçek Fil Topluluğu gibi, fillerin içinde bulunduğu kötü durum hakkında farkındalık yaratmak için bir araya geldiklerinde büyük işler yaptılar. İnsanların bu nazik devleri nasıl olumsuz etkilediğine dair farkındalık yaratmak için Birleşik Krallık’ı dolaşacak 100 adet gerçek boyutlu lantandan oyulmuş fil heykeli ortaya çıkardılar. Heykeller Hindistan’da yapıldı. Aslında, Yerli topluluklar tarafından el yapımı olarak yapıldılar, yolculukları Birleşik Krallıkta son buldu. Oradayken, Kraliyet Parkları ve Berkley Meydanı’ndaki önemli bir sergi için Londra’ya geçmeden önce birkaç yerde sergilendiler. Toplanan tüm gelir, Hindistan’da insanların ve vahşi yaşamın daha barışçıl bir şekilde sürdürülmesini sağlamak için çalışan taban projelerine bağışlandı.
